Η αμυλάση αίματος και ούρων
Με τον όρο αμυλάση περιγράφεται το ένζυμο που μπορεί να αποικοδομεί το άμυλο σε υδατάνθρακες με μικρότερο μήκος αλυσίδας. Η διάσπαση του αμύλου από τις αμυλάσες γίνεται με υδρόλυση των γλυκοζιτικών δεσμών, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται πολυσακχαρίτες, ολιγοσακχαρίτες, δισακχαρίτες και τελικά γλυκόζη.
Η αμυλάση είναι ένα ένζυμο που βρίσκεται σε αρκετά όργανα του σώματος από τα οποία τα κυριότερα είναι οι σιελογόνοι αδένες, τα νεφρά και τα όργανα του πεπτικού συστήματος.
Αιτίες υψηλής αμυλάσης στο πλάσμα είναι η οξεία παγκρεατίτιδα, η κατανάλωση αλκοόλ, η χολοκυστίτιδα, η νόσος της χοληδόχου κύστης, η εντερική απόφραξη, η απόφραξη παγκρεατικού πόρου καθώς και ο καρκίνος, όπως για παράδειγμα ο καρκίνος του παγκρέατος.
Οι φυσιολογικές τιμές της αμυλάσης στο αίμα είναι 60-120 U/ml
Τιμές αναφοράς
Ορός ή πλάσμα: 0 – 110 U/L
Τυχαίο δείγμα ούρων: 0 – 400 U/L
Στον ανθρώπινο οργανισμό υπάρχουν δύο αμυλάσες, μία στο σάλιο (γνωστή και ως «πτυαλίνη») και μία στο παγκρεατικό υγρό.
Η αμυλάση του σάλιου έχει ως σκοπό να ξεκινήσει τη διαδικασία διάσπασης του αμύλου σε απλούστερα σάκχαρα (κυρίως δεξτρίνες και μαλτόζη) σχεδόν ταυτόχρονα με τη λήψη της τροφής. Έτσι, κατά τη διάρκεια της μάσησης και της ανάμιξης της τροφής με το σάλιο ξεκινά ήδη η πέψη των αμυλούχων τροφών. Η διαδικασία αποικοδόμησης συνεχίζεται και ολοκληρώνεται στο λεπτό έντερο, με το μίγμα ενζύμων και ηλεκτρολυτών που εκκρίνεται από το πάγκρεας.
Τα είδη των αμυλασών
Στην ανθρώπινη φυσιολογία, τόσο οι σιελογόνες όσο και οι παγκρεατικές αμυλάσες είναι α-αμυλάσες.
Η β-αμυλάση  συντίθεται από βακτηρίδια, μύκητες και φυτά. Κατά τη διάρκεια της ωρίμανσης των φρούτων, η β-αμυλάση διασπάτο άμυλο σε μαλτόζη, με αποτέλεσμα τη γλυκιά γεύση των ώριμων φρούτων. Τόσο η α-αμυλάση όσο και η β-αμυλάση είναι παρόντες σε σπόρους. Η  β-αμυλάση είναι παρόν σε μία ανενεργή μορφή πριν από τη βλάστηση, ενώ η α-αμυλάση και οι πρωτεάσες εμφανίζονται όταν η βλάστηση έχει αρχίσει. Πολλά μικρόβια παράγουν, επίσης, αμυλάση. Το βέλτιστο ρΗ για τη β-αμυλάση είναι 4.0-5.0. Υπάρχει και η γ-αμυλάση με βέλτιστο ρΗ  3.
Η λειτουργία της αμυλάσης
Και η παγκρεατική, αλλά και η αμυλάση των σιελογόνων αδένων έχουν παρόμοιες λειτουργίες. Και τα δυο ένζυμα ενεργοποιούνται σε ένα ελαφρώς όξινο pH και μπορούν να διασπάσουν το άμυλο πολύ γρήγορα, καθώς έχουν την ικανότητα να προσδένονται σε οποιοδήποτε μέρος του υποστρώματος.
Στους ανθρώπους η πέψη του αμύλου γίνεται σε δύο διαφορετικά ξεχωριστά στάδια. Αρχικά, η σιελική αμυλάση προκαλεί μερική διάσπαση στα πολυμερή αμύλου. Στη συνέχεια, όταν το μίγμα φτάσει στο λεπτό έντερο, τότε υδρολύεται εκτενώς σε μικρότερα κομμάτια ολιγοσακχαριτών, όπως η γλυκόζη. Η διαφορά της λειτουργίας των αμυλάσων μπορεί να οφείλεται στη διαφορετική θέση ενεργοποίησης των δυο ενζύμων.
Η αμυλάση του πλάσματος προέρχεται κυρίως από το πάγκρεας (P – ισοαμυλάση) και τους σιελογόνους αδένες (S - ισοαμυλάση).
Η αμυλάση προσδιορίζεται στα ούρα και στο αίμα για τη διάγνωση της οξείας παγκρεατίτιδας. Για τη διάγνωση αυτής της ασθένειας προτιμάται η μέτρηση της δραστικότητας της P-ισοαμυλάσης του πλάσματος, αν και αρκετά αξιόπιστη κρίνεται και η μέτρηση της ολικής αμυλάσης. Η δραστικότητα της αμυλάσης του πλάσματος σε τιμές δεκαπλάσιες της φυσιολογικής τιμής,αποδεικνύει την εμφάνιση της οξείας παγκρεατίτιδας.
Πολύ υψηλές τιμές που ξεπερνούν πέντε φορές την ανώτερη τιμή του εύρους αναφοράς, παρουσιάζονται στο 50% των περιπτώσεων, όπως στις μεσεντερικές αποφράξεις, στις ασθένειες οξείας απόφραξης της χολικής οδού, αλλά και στην οξεία παρωτίτιδα.
Μικρότερες αυξήσεις μπορούν να εμφανιστούν σχεδόν σε κάθε οξεία κοιλιακή κατάσταση ή μετά από ένεση μορφίνης και άλλων φαρμάκων που προκαλούν σπασμούς στο σφιγκτήρα του Oddi.
Η αμυλάση στον ορό αρχίζει να αυξάνεται 2-12 ώρες από την έναρξη της φλεγμονής και σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να παραμείνει αυξημένη για 3-5 μέρες. Ο χρόνος ημίσειας ζωής της αμυλάσης είναι 130 λεπτά και το 24% αυτής αποβάλλεται ακέραιο από τους νεφρούς, ενώ το άλλο καθαιρείται μέσω ενός εξωνεφρικού μηχανισμού.
H αμυλάση μπορεί να μετρηθεί σε πρωινά ούρα ή ούρα τυχαίας συλλογής. Τα ούρα μπορούν να συντηρηθούν για 2 ημέρες σε θερμοκρασία δωματίου, για 7 ημέρες σε ψύξη και για ένα μήνα σε κατάψυξη (- 20ο C).
Μείωση της αμυλάσης παρατηρείται σε κίρρωση ήπατος, ηπατίτιδα, καρκίνο του  παγκρέατος, σοβαρά εγκαύματα, σοβαρή θυρεοτοξίκωση και σε φάρμακα, όπως ενώσεις κιτρικών, γλυκόζη, οξαλικά άλατα.
Ο προσδιορισμός της αμυλάσης στον ορό και τα ούρα
Ο προσδιορισμός της αμυλάσης είναι απαραίτητος για τη διάγνωση της οξείας παγκρεατίτιδας ή άλλων παγκρεατικών νοσημάτων. Ο ασθενής καταφθάνει στο νοσοκομείο με συμπτώματα κοιλιακού άλγους, ανορεξίας, απώλειας όρεξης ή ναυτίας. Η διάγνωση και ο προσδιορισμός της βαρύτητας της νόσου γίνειται με τη μέτρησης της αμυλάσης στον ορό και τα ούρα.
Οδηγίες για τη δειγματοληψία
Σε περίπτωση λήψης δείγματος αίματος μετά από φλεβοπαρακέντηση δε θα πρέπει το αντιπηκτικό που βρίσκεται στο σωληνάριο να περιέχει κιτρικό οξύ, διότι η αμυλάση περιέχει ασβέστιο και το κιτρικό οξύ έχει την ικανότητα να δεσμεύει το ασβέστιο, με αποτέλεσμα να δίνει ψευδώς χαμηλά αποτελέσματα. 
Άλλες χρήσεις αμυλάσης
Οι αμυλάσες μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν πρόσθετα σε τρόφιμα, και αναγράφονται με τον κωδικό Ε1100. Βρίσκουν εφαρμογή στην παρασκευή ψωμιού για τη μερική διάσπαση του αμύλου που υπάρχει στο αλεύρι προς απλούστερα σάκχαρα. Οι ζυμομύκητες που αποτελούν τη μαγιά μπορούν μετά να τραφούν με αυτά τα σάκχαρα, τα οποία μεταβολίζουν σε αιθανόλη και διοξείδιο του άνθρακα (ζύμωση). Το αποτέλεσμα είναι η ανάπτυξη γλυκιάς γεύσης και η διόγκωση του ψωμιού κατά το ψήσιμο. Αμυλάσες προστίθενται ως συστατικά και σε καθαριστικά ή απορρυπαντικά για να διευκολύνουν τη διάσπαση υπολειμμάτων ή λεκέδων από αμυλούχες τροφές.
Οι εργαζόμενοι σε εργοστάσια με αμυλάση διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για επαγγελματικό άσθμα. Πέντε έως εννέα τοις εκατό τωναρτοποιών έχουν μια θετική δερματική δοκιμασία, και ένα τέταρτο με ένα τρίτο των αρτοποιών με αναπνευστικά προβλήματα είναιυπερευαίσθητοι στην αμυλάση.  
Παθήσεις και φάρμακα που αυξάνουν την αμυλάση στον ορό και στα ούρα

Οξεία εμφάνιση παγκρεατίτιδας
Αποφραξη παγκρεατικού πόρου
Διατιτραίνον έλκος
Παθήσεις σιελογόνων αδένων
Η οξεία κοιλία
Μετά από γαστροσκόπηση σε ποσοστό 20%
Εξωμήτριος κύηση
Παρανεοπλασματικό σύνδρομο
Διαβητική κετοξέωση
Οπιούχα
Ναρκωτικά
Στερεοειδή
Φαινυλβουταζόνη
Θειαζίδες
Φουροσεμίδη
Θεραπεία με ηπαρίνη (ψευδώς αυξημένη)

Για διαφορική διάγνωση θα πρέπει να προσδιοριστεί η παγκρεατική λιπάση.
Η αμυλάση μπορεί να προσδιοριστεί και στο περιτοναϊκό υγρό.