Κατά τη διάγνωση των παθήσεων του μαστού χρησιμοποιείται παγκόσμια η αξιολόγηση κατά BIRADS (Breast Imaging Reporting Αnd Data System), που ανάλογα με τη μορφολογία και την ηχογένεια της βλάβης, κυμαίνεται από 0 έως 6.
 

Κατηγορία
BIRADS
Ορισμός της βλάβης
Πιθανότητα
κακοήθειας
Διαχείρηση
(έως σήμερα)

0
Ατελής εξέταση
-
Περαιτέρω έρευνα

1
Φυσιολογική εξέταση
0%
Επανέλεγχος κάθε χρόνο

2
Καλοήθης βλάβη
0%
Επανέλεγχος κάθε χρόνο

3
Πιθανώς καλοήθης βλάβη
95%
Βιοψία

6
Αποδεδειγμένη με βιοψία κακοήθεια
100%
Άμεση χειρουργική αντιμετώπιση

Με βάση την παραπάνω κατάταξη - αξιολόγηση, η γκρίζα κατηγορία είναι η BIRADS 4 (4a, 4b, 4c), που έχει πιθανότητα κακοήθειας από 2 έως 95 %. Στις περιπτώσεις αυτές, έρχεται η ελαστογραφία για να προσφέρει διαγνωστική ακρίβεια και σωστότερη διαχείρηση και αντιμετώπιση της βλάβης.
Η ελαστογραφία γίνεται κατά τη διάρκεια της εξέτασης με υπέρηχους, ενός ψηλαφητού ή μαστογραφικού ευρήματος που θέλει διερεύνηση. Αφού μελετηθεί το ύποπτο ογκίδιο με τις τεχνικές που δίνουν μορφολογικές πληροφορίες για τη βλάβη (όπως B-mode, 3D / 4D και Color Doppler), με την ίδια κεφαλή υπερήχων, εφαρμόζεται ανεπαίσθητη πίεση στο δέρμα πάνω απο την βλάβη, σαν να την ψηλαφάμε.
Έτσι παράγονται εικόνες της βλάβης που χαρτογραφούν την ελαστικότητά της με διαφορετικά χρώματα. Οι ελαστικές βλάβες εμφανίζονται με πράσινο χρώμα, ενώ οι σκληρές που δεν επηρεάζονται από την πίεση, με μπλέ χρώμα. Εν συνεχεία γίνεται και ποσοτική εκτίμηση της ελαστικότητας του ογκιδίου που μελετάται με υπολογισμό του δείκτη παραμόρφωσής του (strain ratio), σε σχέση με το παρακείμενο λίπος.
Η ανίχνευση δείκτη παραμόρφωσης strain ratio μεγαλύτερο από 5, είναι ένδειξη οτι η βλάβη ανεξάρτητα των μορφολογικών της χαρακτηριστικών, χρήζει περαιτέρω διερεύνησης με βιοψία. Βλάβες με strain ratio μικρότερο από 4, σχετίζονται με μεγάλη ακρίβεια με καλοήθη ογκίδια, που μπορούν να αποφύγουν μια βιοψία και να επανεκτιμηθούν με υπέρηχους μετά από 6μηνο.
Με τη νέα Shear wave ελαστογραφία, ο υπερηχογράφος αποκτά νέα δυνατότητα αξιόπιστης μέτρησης της σκληρότητας και της ελαστικότητας των ιστών. Τα Shear waves είναι κύματα ήχου που κινούνται ανάλογα με τη σκληρότητα των ιστών μέσα στο σώμα, κάθετα προς τα κύματα που παράγουν και ανιχνεύουν οι κεφαλές των υπερήχων.
Με αυτόν τον τρόπο, μπορεί να εντοπιστεί εγκαίρως μία κακοήθεια που θα περνούσε απαρατήρητη, αλλά και να αποφευχθεί μία άσκοπη βιοψία και ταλαιπωρία της ασθενούς, εάν τελικά δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Θα λέγαμε ότι η υπερηχογραφία με τη δυνατότητα και την τεχνική της Shear wave ελαστογραφίας, τείνει στην ιστολογική διάγνωση με την ατραυματική 'εικονική βιοψία' που προσδίδει στους ιστούς.
Ο πλέον σύγχρονος υπερηχογράφος που είναι υψηλής ανάλυσης και παρέχει την Shear Wave Elastography