Ένα από τα προβλήματα του σύγχρονου άνδρα είναι η γυναικομαστία. Υπολογίζεται ότι τα χειρουργεία γυναικομαστίας τα τελευταία 2-3 χρόνια έχουν αυξηθεί περίπου 20% σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.
Είναι διαταραχή των ανδρικών μαστών αρκετά συχνή, με συχνότητα 65% στους έφηβους- στις ηλικίες 12-15 ετών- και 40% στους άνδρες.
Στους εφηβους εμφανίζονται διογκωμένοι οι μαστοί φυσιολογικά λόγω της υψηλής σχέσης οιστραδιόλης – τεστοστερόνης, λόγω έναρξης της ανδροποίησης και υποχωρεί η διόγκωση μετά 2-3 χρόνια περίπου.
Για τον λόγο αυτό προτιμάμε να αντιμετωπίζουμε τη γυναικομαστία με την ενηλικίωση, εκτός και αν το πρόβλημα είναι αρκετά έντονο και προκαλεί σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα, οπότε μπορούμε να επέμβουμε και νωρίτερα, τονίζει χαρακτηριστικά ο κ.Ντουντουλάκης.
Τι είναι η γυναικομαστία
Η γυναικομαστία  όπως φανερώνει και η λέξη, είναι η θηλυκοποίηση του ανδρικού στήθους. Με τον όρο αυτό εννοούμε τη διόγκωση των μαστών στους άνδρες, με αποτέλεσμα το ανδρικό στήθος να μοιάζει με γυναικείο.
Αυτό οφείλεται στον υπερτροφικό μαστικό αδένα ή και στην υπέρμετρη συσσώρευση λίπους στο ανδρικό στήθος, χωρίς την παρουσία υπερτροφικού αδένα. Η γυναικομαστία συνήθως είναι αμφοτερόπλευρη, με όμοιους ή ανόμοιους μαστούς, και πιο σπάνια μπορεί να είναι μονόπλευρη και να αφορά μόνο τον έναν μαστό.
Αίτια
Η έλλειψη ισορροπίας μεταξύ οιστρογόνων και τεστοστερόνης έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση της γυναικομαστίας στους άνδρες. Δηλαδή, όταν η ισορροπία μεταξύ αυτών των ορμονών διαταραχθεί και από τη μία έχουμε αύξηση των οιστρογόνων και από την άλλη μείωση της τεστοστερόνης παρατηρείται αύξηση του όγκου στον ανδρικό μαστό και θηλυκοποίησή του.
Το 25% των περιπτώσεων δημιουργείται από άγνωστη αιτία και έχουμε τη λεγόμενη ιδιοπαθή γυναικομαστία. Ένα άλλο 25% μπορεί να οφείλεται στη χρήση φαρμάκων (μεθαδόνη, χημειοθεραπευτικά φάρμακα, ορμονοθεραπείες, φάρμακα για το Aids). Στις υπόλοιπες περιπτώσεις μπορεί να οφείλεται σε προβλήματα υγείας, όπως πρόβλημα στο συκώτι (κίρρωση του ήπατος, αλκοολική κίρρωση), στα νεφρά (νεφρική ανεπάρκεια), σε χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης, όπως συμβαίνει σε γονιδιακές ανωμαλίες και στον υπογοναδισμό (ο οργανισμός δεν παράγει την ποσότητα της τεστοστερόνης που χρειάζεται).
Επίσης, διάφορες μορφές καρκίνου μπορούν να προκαλέσουν γυναικομαστία, όπως είναι ο καρκίνος στους όρχεις, ο καρκίνος του προστάτη, της υπόφυσης κ.ά.
Η αύξηση του μεγέθους του μαστού μπορεί να προκληθεί ακόμα και από καρκίνο στον ίδιο τον μαστό, γιατί, ο καρκίνος του μαστού «χτυπάει» και τους άνδρες.
Μάλιστα, σε κάποιες περιπτώσεις, όπως στους άνδρες με σύνδρομο Klinefelter/Κλαϊνεφέλτερ (πρόκειται για περίπτωση χρωμοσωμικής ανωμαλίας), η πιθανότητα να παρουσιάσουν καρκίνο στον μαστό αυξάνει 20-50% σε σχέση με τους άνδρες που δεν έχουν αυτό το σύνδρομο. Γι’ αυτό πάντα πρέπει να αποστέλλεται για ιστολογική εξέταση το υλικό που αφαιρείται κατά τη διάρκεια επέμβασης αποκατάστασης της γυναικομαστίας.
Ακόμη και ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να προκαλέσει γυναικομαστία. Ακόμη και η έλλειψη σωστής διατροφής μπορεί να προκαλέσει την αύξηση της παραγωγής των οιστρογόνων και την ταυτόχρονη πτώση της παραγωγής της τεστοστερόνης, με αποτέλεσμα την εμφάνιση γυναικομαστίας. Οι αιτίες που μπορούν να προκαλέσουν αυτή την πάθηση είναι πολλές, όμως εδώ αναφέρω τις πιο γνωστές.
Πότε εμφανίζεται
Στα νεογνά βρέφη και των δύο φύλων εμφανίζεται αρκετά συχνά μια βραχύχρονη γυναικομαστία, λόγω των οιστρογόνων της μητέρας που μεταφέρονται σε αυτά μέσω της εμβρυοπλακουντικής κυκλοφορίας. Μάλιστα αυτή η πρώιμη γυναικομαστία μπορεί να παρουσιάσει ακόμη και έκκριση γάλακτος στους νεογνικούς μαστούς. Πρόκειται για ένα φυσιολογικό φαινόμενο που αντιστρέφεται μετά από δύο με τρεις εβδομάδες (νεογνική γυναικομαστία).
Η γυναικομαστία ενδέχεται να ξανακάνει την εμφάνισή της στα αγόρια ηλικίας μεταξύ 10 και 12 ετών και να εξαφανιστεί οριστικά μετά από περίπου 18 μήνες.
Πρόκειται για ένα φυσιολογικό φαινόμενο λόγω της έναρξης της ανδροποίησης. Στην περίπτωση όμως που το στήθος παραμείνει σταθερά υπερτροφικό και αυξάνει με τον χρόνο, και εάν μάλιστα ο νεαρός έφηβος-άνδρας αποκτήσει πολλά παραπανίσια κιλά, τότε η γυναικομαστία γίνεται μόνιμη. Σε αυτή την περίπτωση, ακόμα κι αν χάσει τα παραπανίσια κιλά, η συσσώρρευση λίπους στην περιοχή των μαστών παραμένει, προσδίδοντας μια εικόνα θηλυπρέπειας (εφηβική γυναικομαστία).
Η γυναικομαστία μπορεί να κάνει την εμφάνισή της και σε μεγαλύτερες ηλικίες, εξαιτίας της πτώσης των επιπέδων της τεστοστερόνης, σε συνδυασμό με την αύξηση του υποδόριου λίπους, και τότε έχουμε τη λεγόμενη γεροντική γυναικομαστία. Μπορεί το φαινόμενο να είναι ανεπιθύμητο, αλλά συνήθως δεν είναι παθολογικό.
Πώς γίνεται η διάγνωση
Η διάγνωση της γυναικομαστίας γίνεται μέσω της λήψης ολοκληρωμένου ιστορικού του ασθενούς σε συνδυασμό με την κλινική εξέτασή του από τον πλαστικό χειρουργό, ο οποίος θα πρέπει να κάνει τη διαφορική διάγνωση μεταξύ της πραγματικής γυναικομαστίας, όπου υπάρχει αύξηση του μεγέθους του ανδρικού μαζικού αδένα, της ψευδούς γυναικομαστίας, όπου υπάρχει εναπόθεση μεγάλης ποσότητας λίπους, σμηγματογόνου κύστης, λιπώματος ή αιματώματος κ.ά. ή ακόμα και της ύπαρξης ενός καρκίνου στον μαστό.
Ανάλογα, ο ασθενής θα πρέπει να υποβληθεί σε μία σειρά εξετάσεων, όπως να κάνει ορμονολογικό έλεγχο, υπέρηχο στον μαστό, στους όρχεις, εφόσον υπάρχουν ευρήματα, και αφού υπάρχει σαφής εικόνα της αιτίας που δημιούργησε τη γυναικομαστία, τότε αυτή αντιμετωπίζεται είτε συντηρητικά είτε χειρουργικά.
Υπάρχουν τέσσερα στάδια γυναικομαστίας σε σχέση με την έκταση του προβλήματος της διόγκωσης του μαστού και της περίσσειας δέρματος:
Στο πρώτο στάδιο υπάρχει μικρή διόγκωση χωρίς περίσσεια δέρματος.
Στο δεύτερο στάδιο μεσαία διόγκωση χωρίς περίσσεια δέρματος.
Στο τρίτο στάδιο μεσαία διόγκωση με περίσσεια δέρματος.
Στο τέταρτο στάδιο εκσεσημασμένη διόγκωση με περίσσεια δέρματος.
Πότε ενδείκνυται χειρουργική επέμβαση
Εφόσον έχει αποκλειστεί η πιθανότητα ενός καρκίνου και έχουν δοκιμαστεί όλες οι μη επεμβατικές μέθοδοι, όπως με διατροφή και άσκηση για να μειωθεί το υποδόριο λίπος, και το πρόβλημα εξακολουθεί να υφίσταται, το οποίο μάλιστα συνοδεύεται συνήθως και από προβλήματα ψυχολογικής φύσεως, καθώς η προβληματική αυτοεικόνα του άνδρα με γυναικομαστία μπορεί να τον οδηγήσει σε περιορισμό των κοινωνικών του δραστηριότητων, να στερείται ακόμη και τις μικρές απολαύσεις της ζωής, όπως ένα μπάνιο στη θάλασσα, ή να έχει αντίκτυπο ακόμα και στη σχέση του με το άλλο φύλο κτλ., τότε ενδείκνυται η χειρουργική επέμβαση ως μία λύση που επιφέρει μόνιμα αποτελέσματα.
Σήμερα, η αποκατάσταση της γυναικομαστίας θεωρείται μια πολύ συνηθισμένη επέμβαση στον άνδρα. Αναλογιστείτε ότι μόνο στην Αμερική το 2006 έγιναν πάνω από 14.000 επεμβάσεις! Με τις νέες χειρουργικες τεχνικές στην πλαστική χειρουργική η γυναικομαστία αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά, χωρίς να αφήνει εμφανή σημάδια, με μικρές τομές, καλά κρυμμένες είτε γύρω από τα όρια του συμπλέγματος θηλαίας άλω θηλή, είτε με μικροσκοπικες τομές, απομακρυσμένες από τον μαστό, ώστε να μη δίνουν στόχο, ανάλογα βεβαίως με τη χειρουργικη τεχνική που ακολουθείται σε κάθε περίπτωση.
Οι περιπτώσεις εκσεσημασμένης γυναικομαστίας είναι καλό να αντιμετωπίζονται άμεσα, μετά το 18ο έτος, δηλαδή αμέσως μετά την ολοκλήρωση της ανάπτυξης, προκειμένου να αποφευχθούν ψυχολογικά και κοινωνικά προβλήματα. Και φυσικά σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή ο ασθενής νιώσει την ανάγκη να την αποκαταστήσει ή γιατί επιβάλλεται για  καθαρά ιατρικούς λόγους.
Πως γίνεται η επεμβαση
Η επέμβαση γίνεται με γενική αναισθησία ή κατά περίπτωση με τοπική αναισθησία και μέθη, ανάλογα με την κατάσταση υγείας και την επιθυμία του ασθενούς.
Η γυναικομαστία συχνά συνδυάζεται και με άλλες επεμβάσεις, όπως π.χ. με λιποαναρρόφηση σε άλλα σημεία του σώματος στα οποία υπάρχει ασύμμετρη εναπόθεση λίπους, ή με κοιλιοπλαστική και άλλες επεμβάσεις στον ίδιο χειρουργικό χρόνο.
Ο ασθενής, ανάλογα την περίπτωση, μπορεί να επιστρέψει σπίτι του μετά από λίγες ώρες ή την επόμενη ημέρα από την επέμβαση, φορώντας ένα ειδικό γιλέκο που ακινητοποιεί τη χειρουργηθείσα περιοχή και μειώνει τον πόνο στο ελάχιστο.
Αποτέλεσμα
Το αποτέλεσμα είναι εμφανές αμέσως μετά την επέμβαση, ωστόσο το τελικό ολοκληρωμένο αποτέλεσμα θα φανεί μετά από ένα εξάμηνο ή έναν χρόνο, κατά περίπτωση. Το σημαντικότερο βέβαια είναι ότι η επίτευξη ενός καλοσχηματισμένου θώρακα είναι μόνιμη, κάτι που χαρίζει στον άνδρα την αρρενωπή εμφάνιση που επιθυμεί, αλλάζει την ψυχολογία του και βελτιώνει την ποιότητα της ζωής του.