Το αντιβιόγραμμα είναι μια θεμελιώδης εργαστηριακή εξέταση στην κλινική μικροβιολογία, η οποία αναλύει την αποτελεσματικότητα διαφόρων αντιβιοτικών έναντι ενός συγκεκριμένου βακτηριακού στελέχους που έχει απομονωθεί από δείγμα ασθενούς. Η σημασία του είναι τεράστια, καθώς καθοδηγεί τον ιατρό στην επιλογή της καταλληλότερης και αποτελεσματικότερης αντιβιοτικής θεραπείας, μειώνοντας έτσι την πιθανότητα αποτυχίας της θεραπείας. 

Γιατί είναι πολύτιμη εξέταση

• Εξατομίκευση της Θεραπείας: Επιτρέπει τη στόχευση του συγκεκριμένου μικροβίου με το αντιβιοτικό στο οποίο είναι ευαίσθητο, αντί για τη χορήγηση ενός αντιβιοτικού ευρέος φάσματος "στα τυφλά".
• Καταπολέμηση της Μικροβιακής Αντοχής: Η ορθή χρήση αντιβιοτικών με βάση το αντιβιόγραμμα είναι κρίσιμη για την ανάσχεση της ανάπτυξης και εξάπλωσης ανθεκτικών μικροβιακών στελεχών, ένα μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας.
• Ταχύτερη Ανάρρωση: Η άμεση έναρξη της σωστής θεραπείας οδηγεί σε ταχύτερη ανάρρωση του ασθενούς. 

Πώς γίνεται

Η διαδικασία περιλαμβάνει τα εξής βήματα:

1. Λήψη Δείγματος: Αρχικά, λαμβάνεται ένα βιολογικό δείγμα από τον ασθενή (π.χ., ούρα, αίμα, πτύελα, κολπικό επίχρισμα, κ.ά.), ανάλογα με τη θέση της λοίμωξης.
2. Καλλιέργεια: Το δείγμα αποστέλλεται στο εργαστήριο, όπου καλλιεργείται σε ειδικά θρεπτικά υλικά για να απομονωθεί και να αναπτυχθεί το υπεύθυνο βακτήριο.
3. Δοκιμασία Ευαισθησίας: Μόλις απομονωθεί το μικρόβιο, ελέγχεται η ευαισθησία του σε μια σειρά διαφορετικών αντιβιοτικών. Αυτό συνήθως γίνεται με τη μέθοδο διάχυσης σε άγαρ (τοποθετούνται δίσκοι με αντιβιοτικά σε τρυβλίο καλλιέργειας) ή με πιο σύγχρονες αυτοματοποιημένες μεθόδους που προσδιορίζουν την Ελάχιστη Ανασταλτική Συγκέντρωση (MIC). 

Ερμηνεία Αποτελεσμάτων

Τα αποτελέσματα του αντιβιογράμματος ερμηνεύονται από τον μικροβιολόγο σύμφωνα με διεθνή προτυποποιημένα κριτήρια (όπως των επιτροπών EUCAST ή CLSI) και κατηγοριοποιούνται συνήθως ως: 

• Ευαίσθητο (S - Susceptible): Το αντιβιοτικό αναστέλλει την ανάπτυξη του μικροβίου και αναμένεται κλινική επιτυχία της θεραπείας με τις συνήθεις δόσεις.
• Ενδιάμεσα Ευαίσθητο (I - Intermediate): Η επιτυχία της θεραπείας μπορεί να εξαρτάται από παράγοντες όπως η δόση ή η συγκέντρωση του φαρμάκου στο σημείο της λοίμωξης.
• Ανθεκτικό (R - Resistant): Το αντιβιοτικό δεν αναστέλλει την ανάπτυξη του μικροβίου και η χρήση του είναι αναποτελεσματική. 

Συμπερασματικά, το αντιβιόγραμμα αποτελεί ένα απαραίτητο εργαλείο για τον ορθολογικό έλεγχο των λοιμώξεων και τη διασφάλιση της αποτελεσματικότητας των αντιβιοτικών για το μέλλον.