Τα αυτοάνοσα νοσήματα προκύπτουν όταν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού επιτίθεται λανθασμένα στα δικά του κύτταρα και τους ιστούς, αναγνωρίζοντάς τα ως "ξένα". 

Τι είναι τα Αυτοάνοσα Νοσήματα

Σε ένα υγιές άτομο, το ανοσοποιητικό σύστημα προστατεύει από παθογόνους εισβολείς. Στα αυτοάνοσα νοσήματα, αυτή η λειτουργία διαταράσσεται, οδηγώντας στη δημιουργία αυτοαντισωμάτων που επιτίθενται σε συγκεκριμένα όργανα ή συστήματα του σώματος. 

Παραδείγματα συχνών αυτοάνοσων νοσημάτων περιλαμβάνουν:

• Θυρεοειδίτιδα Hashimoto: Προσβάλλει τον θυρεοειδή αδένα.
• Ρευματοειδής αρθρίτιδα: Επηρεάζει κυρίως τις αρθρώσεις.
• Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1: Καταστρέφει τα κύτταρα του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη.
• Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: Μπορεί να επηρεάσει πολλά συστήματα του σώματος, όπως το δέρμα, τις αρθρώσεις, τα νεφρά και τον εγκέφαλο.
• Φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου (όπως νόσος του Crohn και ελκώδης κολίτιδα). 

Πώς τα αναγνωρίζουμε (Συμπτώματα)

Τα συμπτώματα ποικίλλουν ευρέως ανάλογα με το ποιο όργανο ή σύστημα προσβάλλεται. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα κοινά, μη ειδικά συμπτώματα, ειδικά στα αρχικά στάδια, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν: 

• Κόπωση και καταβολή.
• Πυρετός.
• Απώλεια βάρους.
• Πόνος στις αρθρώσεις και μυϊκή αδυναμία.
• Δερματικά εξανθήματα.
• Συμπτώματα από συγκεκριμένα όργανα, όπως πεπτικές διαταραχές, ξηροστομία, ή αλλαγές στο βάρος. 

Τα συμπτώματα συχνά εμφανίζονται και υποχωρούν σε φάσεις, γνωστές ως "υφέσεις" και "εξάρσεις". 

Πώς αντιμετωπίζονται

Η διάγνωση βασίζεται στην αξιολόγηση των συμπτωμάτων, στη φυσική εξέταση και στις εργαστηριακές εξετάσεις, συμπεριλαμβανομένης της ανίχνευσης συγκεκριμένων αυτοαντισωμάτων στο αίμα. 

Αν και τα περισσότερα αυτοάνοσα νοσήματα είναι χρόνια και δεν υπάρχει πλήρης ίαση, υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες που βοηθούν στη διαχείριση των συμπτωμάτων και στη διατήρηση της νόσου σε ύφεση. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει: 

• Ανοσοκατασταλτικά φάρμακα: Χορηγούνται για να καταστείλουν τη λανθασμένη υπερδιέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος και να μειώσουν τη φλεγμονή.
• Αντιφλεγμονώδη φάρμακα: Βοηθούν στον έλεγχο της φλεγμονής και του πόνου.
• Αντικατάσταση λειτουργίας οργάνου: Σε περιπτώσεις όπου έχει επηρεαστεί η λειτουργία ενός αδένα (π.χ., ινσουλίνη για τον διαβήτη τύπου 1, θυροξίνη για τη Hashimoto).
• Εξατομικευμένες προσεγγίσεις: Η θεραπεία προσαρμόζεται στο είδος και τη βαρύτητα της νόσου για κάθε ασθενή. 

Σε κάθε περίπτωση, η διάγνωση και η παρακολούθηση πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο ιατρό (ρευματολόγο, ενδοκρινολόγο, παθολόγο κ.ά.).