Η ενδομητρίωση είναι μια χρόνια, καλοήθης γυναικολογική πάθηση κατά την οποία ιστός παρόμοιος με το ενδομήτριο (την εσωτερική επένδυση της μήτρας) αναπτύσσεται έξω από τη μήτρα, προκαλώντας συχνά έντονο πόνο και προβλήματα γονιμότητας. Δεν είναι μεταδοτικό νόσημα ούτε μορφή καρκίνου. 

Τι είναι η Ενδομητρίωση

Φυσιολογικά, το ενδομήτριο αποβάλλεται κατά την έμμηνο ρύση. Στην ενδομητρίωση, ο έκτοπος αυτός ιστός (π.χ., στις ωοθήκες, στις σάλπιγγες, στο έντερο) αντιδρά στις ορμονικές αλλαγές του κύκλου, διογκώνεται και αιμορραγεί, αλλά το αίμα δεν έχει διέξοδο διαφυγής. Αυτό οδηγεί σε φλεγμονή, σχηματισμό κύστεων (όπως οι σοκολατοειδείς κύστεις στις ωοθήκες), ουλών και συμφύσεων. 

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα ποικίλλουν σε ένταση και δεν τα εμφανίζουν όλες οι γυναίκες με τον ίδιο τρόπο. Τα πιο κοινά είναι:

• Έντονη δυσμηνόρροια (πόνος κατά την περίοδο).
• Πυελικός πόνος (χρόνιος πόνος χαμηλά στην κοιλιά).
• Δυσπαρευνία (πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή).
• Ανωμαλίες εμμήνου ρύσεως (π.χ., βαριά ή ακανόνιστη αιμορραγία).
• Υπογονιμότητα.
• Πόνος κατά την ούρηση ή την αφόδευση, ειδικά κατά την περίοδο. 

Αιτίες

Η ακριβής αιτία παραμένει άγνωστη, αλλά επικρατέστερη θεωρία είναι η παλίνδρομη έμμηνος ρύση, όπου το αίμα της περιόδου ρέει προς τα πίσω, στις σάλπιγγες και την κοιλιακή κοιλότητα, εμφυτεύοντας κύτταρα του ενδομητρίου. Άλλοι παράγοντες περιλαμβάνουν γενετική προδιάθεση και προβλήματα του ανοσοποιητικού συστήματος. 

Διάγνωση

Η υποψία της ενδομητρίωσης τίθεται μέσω του ιστορικού, της κλινικής και υπερηχογραφικής εξέτασης. Η οριστική διάγνωση γίνεται με λαπαροσκόπηση, μια ελάχιστα επεμβατική χειρουργική μέθοδο που επιτρέπει την οπτική επιβεβαίωση και τη λήψη βιοψίας. 

Θεραπεία και Αντιμετώπιση

Η διαχείριση της ενδομητρίωσης είναι εξατομικευμένη και εξαρτάται από τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων, την ηλικία και την επιθυμία της γυναίκας για εγκυμοσύνη. Οι επιλογές περιλαμβάνουν: 

• Φαρμακευτική αγωγή: Παυσίπονα για τον πόνο και ορμονικές θεραπείες (αντισυλληπτικά, προγεστίνες κ.ά.) για την αναστολή της ανάπτυξης του ενδομητρικού ιστού.
• Χειρουργική επέμβαση: Η λαπαροσκοπική χειρουργική αφαιρεί τις ενδομητριωσικές εστίες και τις συμφύσεις, ανακουφίζοντας από τον πόνο και βελτιώνοντας τη γονιμότητα.
• Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή: Σε περιπτώσεις υπογονιμότητας, μπορεί να χρειαστούν τεχνικές όπως η εξωσωματική γονιμοποίηση. 

"Μυστικά" και Σημαντικές Πτυχές

• Επηρεάζει 1 στις 10 γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία.
• Η έγκαιρη διάγνωση είναι κρίσιμη: Πολλές γυναίκες υποφέρουν για χρόνια με έντονο πόνο πριν διαγνωστούν σωστά.
• Η πάθηση βελτιώνεται συνήθως μετά την εμμηνόπαυση, λόγω της έλλειψης οιστρογόνων.
• Ο τρόπος ζωής και η διατροφή μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση των συμπτωμάτων, μειώνοντας τη φλεγμονή (π.χ., διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά).
• Η ψυχική υγεία παίζει σημαντικό ρόλο, καθώς η χρόνια πάθηση και ο πόνος επιβαρύνουν ψυχολογικά.