Ο ιός του ανθρωπίνου θηλώματος (HPV) είναι ο πιο κοινός σεξουαλικά μεταδιδόμενος ιός, ο οποίος στις περισσότερες περιπτώσεις αντιμετωπίζεται επιτυχώς από το ανοσοποιητικό σύστημα εντός 1-2 ετών χωρίς να προκαλέσει συμπτώματα ή προβλήματα υγείας. Η φυσική ιστορία της λοίμωξης περιλαμβάνει διάφορα στάδια, από την αρχική μόλυνση έως την πιθανή κάθαρση ή, σπάνια, την εξέλιξη σε προκαρκινικές αλλοιώσεις και καρκίνο. 

Ο Ιός HPV

Ο HPV είναι μια ομάδα ιών DNA με πάνω από 100 διαφορετικούς τύπους, εκ των οποίων περισσότεροι από 40 μπορούν να μολύνουν την περιοχή των γεννητικών οργάνων. 

• Χαμηλού κινδύνου (Low-risk) τύποι: Προκαλούν συνήθως καλοήθεις αλλοιώσεις, όπως τα γεννητικά κονδυλώματα (οι τύποι 6 και 11 ευθύνονται για το 90% των περιπτώσεων).
• Υψηλού κινδύνου (High-risk) τύποι: Σχετίζονται με την ανάπτυξη καρκίνου, κυρίως του τραχήλου της μήτρας, αλλά και άλλων περιοχών (π.χ., πρωκτού, φάρυγγα). Οι τύποι 16 και 18 είναι οι πιο συχνοί ογκογόνοι τύποι. 

Φυσική Ιστορία της Λοίμωξης

Η φυσική πορεία της HPV λοίμωξης ακολουθεί συγκεκριμένα στάδια: 

1. Απόκτηση (Μόλυνση): Ο ιός εισέρχεται στα βασικά κύτταρα του επιθηλίου μέσω μικροσκοπικών εκδορών στο δέρμα ή στους βλεννογόνους, συνήθως κατά τη σεξουαλική επαφή.
2. Πολλαπλασιασμός (Παραγωγική λοίμωξη): Ο ιός αναπαράγεται εντός των κυττάρων χωρίς να προκαλεί άμεσο κυτταρικό θάνατο ή φλεγμονή, αποφεύγοντας έτσι την άμεση ανίχνευση από το ανοσοποιητικό σύστημα. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, μπορεί να εμφανιστούν χαμηλού βαθμού αλλοιώσεις (π.χ., CIN1).
3. Κάθαρση (Clearance): Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων (περίπου 9 στους 10), το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού αναγνωρίζει και εξουδετερώνει τον ιό μέσα σε 12 έως 24 μήνες. Αυτό συμβαίνει συχνότερα σε νεαρούς ενήλικες.
4. Εμμονή (Persistence): Σε ένα μικρότερο ποσοστό ατόμων, η λοίμωξη δεν καθαρίζεται από μόνη της και παραμένει ανιχνεύσιμη για διάστημα μεγαλύτερο των 12 μηνών. Η εμμονή της λοίμωξης, ειδικά από τύπους υψηλού κινδύνου, είναι ο κύριος παράγοντας κινδύνου για την εξέλιξη σε προκαρκινικές βλάβες (όπως CIN2/3) και, τελικά, σε καρκίνο, μια διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει δεκαετίες.
5. Εξέλιξη σε νόσο: Η εμμένουσα λοίμωξη μπορεί να οδηγήσει σε κλινικές εκδηλώσεις, όπως γεννητικά κονδυλώματα (από χαμηλού κινδύνου τύπους) ή προκαρκινικές/καρκινικές αλλοιώσεις (από υψηλού κινδύνου τύπους). 

Παράγοντες που επηρεάζουν την εμμονή και την εξέλιξη:

• Ο τύπος του HPV (υψηλού ή χαμηλού κινδύνου).
• Η κατάσταση του ανοσοποιητικού συστήματος του ατόμου.
• Το κάπνισμα.
• Άλλες συνυπάρχουσες λοιμώξεις (π.χ., HIV, χλαμύδια). 

Η πρόληψη μέσω του εμβολιασμού και ο προσυμπτωματικός έλεγχος (όπως το τεστ Παπ) είναι κρίσιμα εργαλεία για τη διαχείριση και τον έλεγχο των επιπτώσεων της HPV λοίμωξης.