Ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) είναι ένας από τους πιο κοινούς σεξουαλικά μεταδιδόμενους ιούς, ο οποίος στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ασυμπτωματικός και υποχωρεί μόνος του, αλλά ορισμένοι τύποι του μπορεί να προκαλέσουν κονδυλώματα ή ακόμη και καρκίνο.
Τι είναι ο ιός HPV;
Ο HPV είναι ένας DNA ιός που μολύνει το δέρμα και τους βλεννογόνους. Υπάρχουν πάνω από 100 διαφορετικοί τύποι HPV, οι οποίοι διακρίνονται σε:
- Τύπους χαμηλού κινδύνου: Προκαλούν καλοήθεις αλλοιώσεις, όπως τα γεννητικά κονδυλώματα (π.χ. τύποι 6 και 11).
- Τύπους υψηλού κινδύνου: Μπορούν να οδηγήσουν σε προκαρκινικές αλλοιώσεις και καρκίνο (π.χ. τύποι 16 και 18).
Συμπτώματα
Στη πλειονότητα των περιπτώσεων, η λοίμωξη από HPV δεν προκαλεί κανένα ορατό σύμπτωμα και το άτομο μπορεί να είναι απλός φορέας χωρίς να το γνωρίζει. Όταν εκδηλώνονται συμπτώματα, μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Εμφάνιση κονδυλωμάτων (μυρμηγκιές) στα γεννητικά όργανα, τον πρωκτό, ή σπανιότερα στο στόμα ή το φάρυγγα.
- Οι προκαρκινικές αλλοιώσεις και ο καρκίνος συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα στα αρχικά στάδια.
Μετάδοση
Ο ιός μεταδίδεται κυρίως μέσω άμεσης δερματικής επαφής, συχνά κατά τη σεξουαλική επαφή (κολπική, πρωκτική ή στοματική).
- Δεν απαιτείται πλήρης σεξουαλική διείσδυση για τη μετάδοση, καθώς μπορεί να γίνει και μέσω απλής επαφής των γεννητικών περιοχών.
- Το προφυλακτικό μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο μετάδοσης, αλλά δεν παρέχει απόλυτη προστασία, επειδή ο ιός μπορεί να βρίσκεται σε περιοχές που δεν καλύπτονται από αυτό.
- Η μετάδοση μέσω αντικειμένων ή από τη χρήση κοινής τουαλέτας θεωρείται πρακτικά αδύνατη.
Πρόληψη και Αντιμετώπιση
Η πρόληψη είναι ζωτικής σημασίας:
- Εμβολιασμός: Ο εμβολιασμός κατά του HPV είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος πρόληψης της λοίμωξης και των σχετικών ασθενειών. Συνιστάται για κορίτσια και αγόρια σε συγκεκριμένες ηλικίες (συνήθως 9-14 ετών, πριν την έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας), αλλά μπορεί να γίνει και αργότερα. Τα διαθέσιμα εμβόλια προστατεύουν από τους πιο επικίνδυνους τύπους.
- Τεστ Παπανικολάου και HPV-τεστ: Οι τακτικές προληπτικές εξετάσεις (ιδίως για τις γυναίκες) βοηθούν στην έγκαιρη διάγνωση τυχόν αλλοιώσεων.
Η λοίμωξη από HPV δεν έχει συγκεκριμένη θεραπεία (δεν υπάρχει "φάρμακο" για τον ίδιο τον ιό). Αντ' αυτού, αντιμετωπίζονται οι βλάβες που προκαλεί:
- Τα κονδυλώματα μπορούν να αφαιρεθούν με διάφορες μεθόδους (καυτηριασμός, κρυοπηξία, laser, τοπικές κρέμες).
- Οι προκαρκινικές αλλοιώσεις παρακολουθούνται ή αντιμετωπίζονται για να προληφθεί η εξέλιξή τους σε καρκίνο