Ο καρκίνος του δέρματος είναι ο συχνότερος τύπος καρκίνου παγκοσμίως και η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική θεραπεία του. 

Βασικά Δεδομένα

• Συχνότητα: Περίπου 1 στους 3 καρκίνους παγκοσμίως είναι δερματικός καρκίνος. Κάθε χρόνο καταγράφονται περισσότερα περιστατικά καρκίνου του δέρματος από ό,τι καρκίνου του μαστού, του προστάτη και του παχέος εντέρου μαζί.
• Αιτία: Το 90% των καρκίνων του δέρματος προέρχονται από την έκθεση στην υπεριώδη (UV) ακτινοβολία του ήλιου.
• Τύποι: Οι τρεις κύριοι τύποι είναι το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (η πιο συχνή μορφή, περίπου 80% των περιπτώσεων), το πλακώδες καρκίνωμα και το μελάνωμα (η πιο επικίνδυνη μορφή).
• Θεραπευσιμότητα: Σε ποσοστό μεγαλύτερο του 95% των περιπτώσεων, ο καρκίνος του δέρματος μπορεί να θεραπευτεί, αν εντοπιστεί έγκαιρα.
• Στατιστικά στην Ελλάδα: Σύμφωνα με στοιχεία του ΠΟΥ για το 2020, οι θάνατοι από καρκίνο του δέρματος στην Ελλάδα έφτασαν τους 438, με προσαρμοσμένο ποσοστό θνησιμότητας 1,61 ανά 100.000 πληθυσμού. 

Πρόληψη

Η πρόληψη βασίζεται κυρίως στην προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία:

• Αντηλιακή προστασία: Χρησιμοποιήστε ευρέος φάσματος (UVA/UVB) αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας (SPF) καθημερινά, ανεξαρτήτως καιρού. Επαναλάβετε την εφαρμογή συχνά, ειδικά μετά από κολύμπι ή εφίδρωση.
• Αποφυγή έκθεσης: Περιορίστε την άμεση έκθεση στον ήλιο κατά τις ώρες μέγιστης έντασης της ακτινοβολίας (συνήθως 10 π.μ. έως 4 μ.μ.).
• Προστατευτικά ρούχα: Φορέστε καπέλο με φαρδύ γείσο, γυαλιά ηλίου και ρούχα που καλύπτουν το δέρμα όταν βρίσκεστε στον ήλιο.
• Αποφυγή τεχνητού μαυρίσματος: Τα κρεβάτια τεχνητού μαυρίσματος (solarium) εκπέμπουν UV ακτινοβολία και αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος. 

Έγκαιρη Διάγνωση

Η αυτοεξέταση και ο τακτικός έλεγχος από δερματολόγο είναι κρίσιμα για την έγκαιρη διάγνωση:

• Αυτοεξέταση: Ελέγχετε τακτικά (π.χ. μία φορά τον μήνα) το δέρμα σας για τυχόν αλλαγές σε υπάρχουσες ελιές ή την εμφάνιση νέων, ύποπτων βλαβών.
• Κανόνας ABCDE: Χρησιμοποιήστε τον κανόνα ABCDE για να αναγνωρίσετε πιθανά σημάδια μελανώματος:
  • Asymmetry (Ασυμμετρία): Το ένα μισό της κηλίδας δεν ταιριάζει με το άλλο.
  • Border (Όρια): Τα όρια είναι ακανόνιστα, οδοντωτά ή δυσδιάκριτα.
  • Color (Χρώμα): Το χρώμα δεν είναι ομοιόμορφο και περιλαμβάνει αποχρώσεις του μαύρου, του καφέ, του λευκού, του κόκκινου ή του μπλε.
  • Diameter (Διάμετρος): Η διάμετρος είναι συνήθως μεγαλύτερη από 6 χιλιοστά (περίπου στο μέγεθος μιας γόμας μολυβιού), αν και μπορεί να είναι και μικρότερη στα αρχικά στάδια.
  • Evolving (Εξέλιξη/Αλλαγή): Αλλαγή στο μέγεθος, στο σχήμα, στο χρώμα ή σε οποιοδήποτε άλλο χαρακτηριστικό της βλάβης.
• Επαγγελματικός έλεγχος: Προγραμματίστε ετήσιο δερματολογικό έλεγχο, ειδικά εάν ανήκετε σε ομάδα υψηλού κινδύνου (ανοιχτόχρωμο δέρμα, πολλά σπυράκια, ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων). Νέες τεχνολογίες, όπως η αυτόματη ολόσωμη χαρτογράφηση, βοηθούν στην ακριβή ανίχνευση. 

Η ενημέρωση και η υιοθέτηση προστατευτικών συνηθειών είναι το κλειδί για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του δέρματος.