Η κυτταρολογική εξέταση παρακέντησης θυρεοειδούς, γνωστή και ως FNA (Fine Needle Aspiration), είναι η πλέον αξιόπιστη διαγνωστική μέθοδος πρώτης γραμμής για τη διερεύνηση των όζων του θυρεοειδούς αδένα. 

Τι είναι η FNA θυρεοειδούς

Πρόκειται για μια ελάχιστα επεμβατική διαδικασία κατά την οποία λαμβάνεται υλικό (κύτταρα) από έναν ή περισσότερους όζους του θυρεοειδούς με τη χρήση μιας πολύ λεπτής βελόνας. Σκοπός της εξέτασης είναι ο κυτταρολογικός έλεγχος του υλικού για να διαπιστωθεί εάν ο όζος είναι καλοήθης ή κακοήθης (καρκίνος). 

Διαδικασία

Η εξέταση πραγματοποιείται συνήθως υπό συνεχή υπερηχογραφική καθοδήγηση, γεγονός που επιτρέπει στον ιατρό να παρακολουθεί τη βελόνα και να στοχεύει με ακρίβεια τον όζο, αυξάνοντας έτσι την αξιοπιστία της διάγνωσης. 

• Προετοιμασία: Η περιοχή του λαιμού καθαρίζεται με ένα αντισηπτικό διάλυμα. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί τοπικό αναισθητικό, αν και συχνά δεν απαιτείται λόγω του μικρού μεγέθους της βελόνας.
• Λήψη δείγματος: Ο ιατρός εισάγει τη λεπτή βελόνα στον όζο και λαμβάνει δείγμα κυττάρων.
• Επεξεργασία: Το υλικό στέλνεται σε κυτταρολογικό εργαστήριο, όπου εξειδικευμένος κυτταρολόγος το εξετάζει στο μικροσκόπιο. 

Σε περιπτώσεις κυστικών όζων (που περιέχουν υγρό), μπορεί να γίνει και εκκενωτική παρακέντηση, δηλαδή αφαίρεση του υγρού, η οποία μπορεί να ανακουφίσει τον ασθενή από συμπτώματα πίεσης. 

Αποτελέσματα

Τα αποτελέσματα της κυτταρολογικής εξέτασης ταξινομούνται συνήθως με βάση το σύστημα Bethesda, το οποίο κατηγοριοποιεί τους όζους σε έξι κατηγορίες, από καλοήθεις έως κακοήθεις. 

Σε ορισμένες περιπτώσεις, όταν το αποτέλεσμα είναι αδιευκρίνιστο (π.χ., "άτυπο" ή "ύποπτο"), το υλικό μπορεί να υποβληθεί και σε μοριακό ή γονιδιακό έλεγχο για περαιτέρω διευκρίνιση, γεγονός που συμβάλλει στην αποφυγή περιττών χειρουργικών επεμβάσεων. 

Πότε απαιτείται

Η FNA συνιστάται από τον ενδοκρινολόγο ή τον χειρουργό θυρεοειδούς όταν:

• Ανιχνευθεί όζος/όζοι στον θυρεοειδή μέσω ψηλάφησης ή υπερηχογραφήματος.
• Τα απεικονιστικά ευρήματα (π.χ., στο υπερηχογράφημα, σύστημα TIRADS) υποδηλώνουν αυξημένη πιθανότητα κακοήθειας. 

Η εξέταση είναι γενικά ασφαλής, με ελάχιστα ποσοστά ψευδώς θετικών ή ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων, όταν διενεργείται από έμπειρο ιατρό.