Οι συλλογές των σωματικών κοιλοτήτων μπορεί να είναι καλοήθεις ή κακοήθεις αλλά είναι πάντα παθολογικές (DeMay 2012)
Οι συλλογές σωματικών κοιλοτήτων ως γνωστών μπορεί να είναι διιδρώματα ή εξιδρώματα. Τα διιδρώματα είναι συνήθως καλοήθη και δημιουργούνται λόγω μηχανικών παραγόντων. Τέτοιοι παράγοντες είναι η αυξημένη υδροστατική πίεση π.χ. στην συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια και η μειωμένη ογκωτική πίεση π.χ. στην κίρρωση. Τα εξιδρώματα  μπορεί να είναι κακοήθη, ή αλλιώς πιο ορθά, οι κακοήθειες συνήθως δίνουν εξιδρώματα και σχηματίζονται λόγω βλάβης στην ορώδη μεμβράνη.
Η κυτταρολογική εξέταση των υγρών συλλογών σωματικών κοιλοτήτων είναι η πιο απλή εξέταση για μια οριστική διάγνωση κακοήθους προέλευσης της συλλογής. Επιπλέον, κυτταρολογική εκτίμηση της περιτοναϊκής κοιλότητας και του Δουγλάσσειου χώρου μπορεί να γίνει και μετά από εκπλύση (washing).
Στη συνέχεια θα επιχειρήσουμε να δώσουμε επιγραμματικά μερικές ενδιαφέρουσες κυτταρολογικές και κλινικές πληροφορίες για την κάθε κοιλότητα.
Πλευριτικές συλλογές
Πάνω από το 90% των πλευριτικών συλλογών εμφανίζονται σε μόνο 5 καταστάσεις  (Muyhuswamy 2001).  Η καρδιακή συμφορητική ανεπάρκεια και οι υποαλμπουμινικές συνθήκες (όπως στην κίρρρωση) είναι τα δυο πιο συχνά διιδρώματα. Ο καρκίνος, η λοίμωξη και η πνευμονική εμβολή είναι τα τρία πιο συχνά εξιδρώματα.
Οι πλευριτικές συλλογές μπορεί να εμφανιστούν στον θώρακα (πρωτοπαθείς), ή να είναι δευτερογενείς σε ασκίτη (Leuallel 1955).
Περίπου το 25% των ασθενών με κακοήθη πλευριτική συλλογή είναι ασυμπτωματικοί! Οι πιο συχνές αίτιες κακοήθους πλευριτικής συλλογής είναι τα καρκινώματα του μαστού, του πνεύμονα και τα λεμφώματα. Όλα μαζί αποτελούν περίπου το 75% των περιπτώσεων            (Antony 2001).
Ασκίτες
Οι περισσότεροι ασκίτες είναι διιδρώματα. Η κίρρωση είναι η πιο συνήθης αιτία περιτοναϊκού διιδρώματος. Η πιο συχνή αιτία εξιδρώματος είναι η περιτοναϊκή καρκινωμάτωση.
Οι κακοήθεις ασκίτες εμφανίζονται συνήθως με καρκίνους των ωοθηκών, του μαστού, του γαστρεντερικού συστήματος, του λεμφοδικτυωτού συστήματος καθώς επίσης και με μεσοθηλίωμα (Olopade 1991).
Στους κακοήθεις ασκίτες άγνωστης αιτιολογίας θεωρούμε στις γυναίκες πρώτη υποψία το γενετικό σύστημα και στους άντρες το γαστρεντερικό σύστημα ( Ringenberg 1989).
Περικαρδιακές συλλογές
Είναι συνήθως εξιδρώματα και τα εξιδρώματα είναι συνήθως λόγω καρδιακής συμφορητικής ανεπάρκειας ( Wiener 1991).
Οι περισσότερες περικαρδιακές συλλογές είναι συνήθως ασυμπτωματικές. Οι περισσότερες κακοήθεις περικαρδιακές συλλογές συνοδεύονται συνήθως από πλευριτικές συλλογές και μεταστάσεις ( Martini 1976).
Οι κακοήθειες του πνεύμονα, του μαστού και του οισοφάγου είναι οι πιο συνήθεις αιτίες κακοήθων περικαρδιακών συλλογών ( Garcia-Riego 2001).
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΥΤΤΑΡΟΛΟΓΙΑΣ
Ο βασικός σκοπός της Κυτταρολογίας των υγρών σωματικών κοιλοτήτων έγκειται στο να ανιχνεύει και να διακρίνει αν τα κύτταρα είναι μεσοθηλιακής προέλευσης από την ορώδη καλυπτική μεμβράνη της σωματικής κοιλότητας, ή αν είναι >. Στην πρώτη περίπτωση έχουμε καλοήθη αίτια συλλογής ( πλην του μεσοθηλιώματος) και στην δεύτερη –συνήθως, αλλά όχι πάντα- κακοήθη.
Συνεπώς η κυτταρολογική μικροσκοπική εκτίμηση μιας συλλογής υγρού σωματικής κοιλότητας είναι ικανή να δώσει απάντηση με αξιοπιστία για το αν τα αίτια της συλλογής είναι καλοήθη ή κακοήθη. Στην δεύτερη περίπτωση, αν και με μικρότερη αξιοπιστία, η Κυτταρολογία μπορεί να πιθανολογήσει και την προέλευση της κακοήθειας. Πάντως με την Κυτταρολογία Υγρής Φάσης και τις δυνατότητες περαιτέρω διερεύνησης που αυτή εξασφαλίζει, όπως ανοσοκυττταροχημεία, κυτταρομετρία ροής κ.α. , μπορούμε να έχουμε και αξιόπιστη ταξινόμηση της κακοήθειας!