Το μελάνωμα είναι η πιο σοβαρή και επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος, η οποία προέρχεται από τα μελανοκύτταρα, τα κύτταρα που παράγουν τη χρωστική (μελανίνη). Παρά την επιθετικότητά του, όταν διαγνωστεί έγκαιρα, είναι ιάσιμο στις περισσότερες περιπτώσεις. 

Συμπτώματα και Διάγνωση

Τα συμπτώματα του μελανώματος συχνά εντοπίζονται μέσω της μεθόδου ABCDE για την αυτοεξέταση των σπίλων (ελιών): 

• A (Asymmetry - Ασυμμετρία): Το ένα μισό του σπίλου δεν ταιριάζει με το άλλο.
• B (Border - Περιφέρεια): Τα όρια είναι ακανόνιστα, οδοντωτά ή δυσδιάκριτα.
• C (Color - Χρώμα): Το χρώμα δεν είναι ομοιόμορφο και μπορεί να περιλαμβάνει αποχρώσεις του καφέ, του μαύρου, του κόκκινου, του μπλε ή του λευκού.
• D (Diameter - Διάμετρος): Η διάμετρος είναι συνήθως μεγαλύτερη από 6 χιλιοστά (περίπου στο μέγεθος της γόμας ενός μολυβιού), αν και μπορεί να είναι και μικρότερη σε αρχικά στάδια.
• E (Evolving - Εξέλιξη): Οποιαδήποτε αλλαγή στο μέγεθος, το σχήμα, το χρώμα ή την υφή του σπίλου με την πάροδο του χρόνου. 

Εάν παρατηρηθεί οποιαδήποτε από αυτές τις αλλαγές, συνιστάται άμεση ιατρική φροντίδα από δερματολόγο. 

Παράγοντες Κινδύνου

Οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν: 

• Έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία: Η υπερβολική και απροστάτευτη έκθεση στον ήλιο, ειδικά τα σοβαρά ηλιακά εγκαύματα κατά την παιδική και εφηβική ηλικία.
• Τύπος δέρματος: Άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα, ξανθά ή κόκκινα μαλλιά και πολλά σημάδια ή φακίδες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.
• Πολυάριθμοι ή άτυποι σπίλοι: Η παρουσία πολλών (άνω των 50) κοινών σπίλων ή άτυπων/δυσπλαστικών σπίλων.
• Οικογενειακό ιστορικό: Η ύπαρξη μελανώματος σε μέλος της οικογένειας αυξάνει τον κίνδυνο.
• Ιστορικό προηγούμενου μελανώματος: Άτομα που είχαν μελάνωμα στο παρελθόν έχουν αυξημένη πιθανότητα επανεμφάνισης. 

Θεραπεία

Η θεραπεία εξαρτάται από το στάδιο της νόσου. Στα αρχικά στάδια, η χειρουργική αφαίρεση της βλάβης με υγιή όρια είναι συχνά αρκετή για οριστική ίαση. Σε πιο προχωρημένα στάδια, μπορεί να απαιτηθούν πρόσθετες θεραπείες, όπως: 

• Ανοσοθεραπεία
• Στοχευμένη θεραπεία
• Χημειοθεραπεία
• Ακτινοβολία 

Πρόληψη

Η πρόληψη είναι ζωτικής σημασίας και περιλαμβάνει:

• Προστασία από τον ήλιο (χρήση αντηλιακού, καπέλου, γυαλιών ηλίου, προστατευτικών ρούχων).
• Αποφυγή της έκθεσης στον ήλιο κατά τις μεσημβρινές ώρες (10 π.μ. - 4 μ.μ.).
• Τακτική αυτοεξέταση του δέρματος και ετήσιος έλεγχος από δερματολόγο, ειδικά για άτομα με παράγοντες κινδύνου.