Το μελάνωμα είναι μια επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος που αναπτύσσεται από τα μελανοκύτταρα, τα κύτταρα που παράγουν τη μελανίνη (χρωστική). Η έγκαιρη διάγνωση είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχή θεραπεία. 

Συμπτώματα

Το κύριο σύμπτωμα του μελανώματος είναι η αλλαγή στην εμφάνιση ενός υπάρχοντος σπίλου (ελιάς) ή η εμφάνιση ενός νέου, ασυνήθιστου σπίλου.
Για την αναγνώριση ύποπτων βλαβών χρησιμοποιείται ο κανόνας ABCDE: 

• A - Asymmetry (Ασυμμετρία): Το ένα μισό της βλάβης δεν ταιριάζει με το άλλο.
• B - Border (Περιφέρεια/Όρια): Τα όρια είναι ακανόνιστα, οδοντωτά ή δυσδιάκριτα.
• C - Color (Χρώμα): Το χρώμα δεν είναι ομοιόμορφο και μπορεί να περιλαμβάνει αποχρώσεις του μαύρου, καφέ, λευκού, κόκκινου ή μπλε.
• D - Diameter (Διάμετρος): Η διάμετρος είναι συνήθως μεγαλύτερη από 6 χιλιοστά (περίπου το μέγεθος της γόμας ενός μολυβιού), αν και τα μελανώματα μπορεί να είναι και μικρότερα στα αρχικά στάδια.
• E - Evolving (Εξέλιξη/Αλλαγή): Η βλάβη αλλάζει σε μέγεθος, σχήμα, χρώμα ή υφή με την πάροδο του χρόνου. 

Αιτίες και Παράγοντες Κινδύνου

Η κύρια αιτία του μελανώματος είναι η έκθεση στην υπεριώδη (UV) ακτινοβολία (από τον ήλιο ή τεχνητές πηγές όπως τα σολάριουμ). Άλλοι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν: 

• Ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό μελανώματος.
• Ανοιχτόχρωμο δέρμα που καίγεται εύκολα.
• Ύπαρξη πολλών ή άτυπων/δυσπλαστικών σπίλων.
• Ιστορικό σοβαρών ηλιακών εγκαυμάτων, ειδικά στην παιδική ηλικία.
• Συγκεκριμένες κληρονομικές μεταλλάξεις γονιδίων.
• Καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος.

Θεραπεία

Η θεραπεία εξαρτάται από το στάδιο του μελανώματος, το πάχος του όγκου και το αν έχει εξαπλωθεί (μεταστάσεις). 

• Χειρουργική αφαίρεση: Στα αρχικά στάδια, μια απλή χειρουργική αφαίρεση της βλάβης με υγιή όρια είναι συχνά αρκετή για οριστική ίαση.
• Διερεύνηση λεμφαδένα φρουρού: Εάν το μελάνωμα έχει διεισδύσει βαθύτερα, μπορεί να ελεγχθεί ο λεμφαδένας φρουρός για πιθανή επέκταση.
• Πρόσθετες θεραπείες: Σε πιο προχωρημένα ή μεταστατικά στάδια, μπορεί να χρησιμοποιηθούν συμπληρωματικές θεραπείες, όπως:
  • Ανοσοθεραπεία: Χρήση φαρμάκων που ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα για να καταπολεμήσει τα καρκινικά κύτταρα.
  • Στοχευμένη θεραπεία: Χρήση φαρμάκων που στοχεύουν συγκεκριμένες μεταλλάξεις στα καρκινικά κύτταρα (π.χ. μετάλλαξη BRAF V600).
  • Χημειοθεραπεία: Χρησιμοποιείται σε ορισμένες περιπτώσεις, συχνά ως συμπληρωματική αγωγή. 

Η τακτική αυτοεξέταση του δέρματος και ο έλεγχος από δερματολόγο για τυχόν ύποπτες αλλαγές είναι απαραίτητα μέτρα πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης.