Η διάγνωση του καρκίνου περιλαμβάνει την κλινική εξέταση, απεικονιστικές εξετάσεις (όπως υπερηχογράφημα, αξονική ή μαγνητική τομογραφία) και, το πιο κρίσιμο, την ιστολογική εξέταση ενός δείγματος ιστού (βιοψία), η οποία επιβεβαιώνει οριστικά την ύπαρξη και τον τύπο του καρκίνου. Επίσης, μπορεί να χρησιμοποιηθούν και άλλες εξετάσεις όπως αιματολογικές εξετάσεις για καρκινικούς δείκτες, προληπτικές εξετάσεις (π.χ. μαστογραφία, κολονοσκόπηση) ή εξετάσεις σωματικών υγρών (π.χ. τεστ Παπανικολάου). 

Βήματα για τη διάγνωση του καρκίνου

• Αρχική αξιολόγηση και συμπτώματα:
  • Ο γιατρός αξιολογεί τα συμπτώματα και το ιστορικό του ασθενούς.
  • Συνηθισμένα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν ανεξήγητη απώλεια βάρους, επίμονο πόνο, αλλαγές στο δέρμα ή την εμφάνιση ογκιδίων.
• Προκαταρκτικές και απεικονιστικές εξετάσεις:
  • Εξετάσεις αίματος: Μπορούν να ανιχνεύσουν παθολογικές τιμές ή αυξημένα επίπεδα καρκινικών δεικτών, οι οποίοι όμως μπορεί να μην είναι ειδικοί και να οφείλονται και σε άλλες παθήσεις.
  • Απεικονιστικές εξετάσεις: Απεικονίζουν την πιθανή ύπαρξη όγκων.
    • Υπερηχογράφημα: Χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα για να απεικονίσει όργανα και ιστούς.
    • Αξονική τομογραφία (CT): Παρέχει λεπτομερείς εικόνες του σώματος.
    • Μαγνητική τομογραφία (MRI): Παρέχει ακόμα πιο λεπτομερείς εικόνες εσωτερικών δομών.
  • Ειδικές προληπτικές εξετάσεις: Ανάλογα με τον τύπο καρκίνου, μπορεί να γίνουν εξετάσεις όπως μαστογραφία, κολονοσκόπηση ή τεστ Παπανικολάου.
• Οριστική διάγνωση: Βιοψία και ιστολογική εξέταση:
  • Βιοψία: Είναι η λήψη ενός δείγματος ιστού από την ύποπτη περιοχή, είτε με βελόνα (διαδερμική) είτε με χειρουργική αφαίρεση του όγκου.
  • Ιστολογική εξέταση: Το δείγμα εξετάζεται από παθολογοανατόμο στο μικροσκόπιο για να επιβεβαιώσει αν τα κύτταρα είναι καρκινικά, ποιος είναι ο τύπος του καρκίνου και η βαρύτητα του.
• Πρόσθετες εξετάσεις για σταδιοποίηση:
  • Αφού επιβεβαιωθεί ο καρκίνος, μπορεί να χρειαστούν περαιτέρω εξετάσεις για να καθοριστεί το στάδιο (πόσο έχει εξαπλωθεί ο καρκίνος).
  • Επιπλέον απεικονιστικές εξετάσεις (όπως PET-CT) ή εξετάσεις αίματος (καρκινικοί δείκτες) μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την παρακολούθηση της ανταπόκρισης στη θεραπεία.