Το σπερμοδιάγραμμα ή ανάλυση σπέρματος είναι η πιο σημαντική εργαστηριακή εξέταση για την εκτίμηση της ανδρικής γονιμότητας. Μέσω αυτής της εξέτασης, αναλύονται ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά του σπέρματος και των σπερματοζωαρίων. 

Τι ελέγχεται

Κατά το σπερμοδιάγραμμα, ο ειδικός ανδρολόγος ή εμβρυολόγος εξετάζει διάφορες παραμέτρους, όπως: 

• Όγκος του δείγματος.
• Συγκέντρωση (αριθμός) σπερματοζωαρίων ανά χιλιοστόλιτρο.
• Κινητικότητα των σπερματοζωαρίων (πόσα κινούνται και με τι τρόπο).
• Μορφολογία των σπερματοζωαρίων (το σχήμα και η δομή τους).
• Ζωτικότητα (ποσοστό ζωντανών σπερματοζωαρίων).
• PH και ρευστοποίηση του σπέρματος.
• Ύπαρξη πυοσφαιρίων (λευκών αιμοσφαιρίων), που μπορεί να υποδηλώνει φλεγμονή. 

Διαδικασία και Προετοιμασία

Η λήψη του δείγματος γίνεται συνήθως στο ειδικά διαμορφωμένο δωμάτιο του εργαστηρίου, κατόπιν ραντεβού. 

• Αποχή: Απαιτείται σεξουαλική αποχή (από εκσπερμάτιση) για 2 έως 5 ημέρες πριν την εξέταση. Η μικρότερη ή μεγαλύτερη αποχή μπορεί να επηρεάσει τα αποτελέσματα.
• Λήψη: Το σπέρμα συλλέγεται με αυνανισμό σε αποστειρωμένο ουροδοχείο. Είναι σημαντικό να συλλεχθεί όλο το υλικό και να μην χρησιμοποιηθούν λιπαντικά μέσα ή κοινά προφυλακτικά, καθώς είναι τοξικά για τα σπερματοζωάρια.
• Υγιεινή: Πριν τη λήψη, απαιτείται καλός καθαρισμός της γενετικής περιοχής και των χεριών. 

Αποτελέσματα

Τα αποτελέσματα αξιολογούνται από ειδικό ιατρό (ουρολόγο/ανδρολόγο) και μπορούν να δείξουν εάν η γονιμότητα του άνδρα είναι φυσιολογική ή αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα, όπως ολιγοσπερμία (μειωμένος αριθμός σπερματοζωαρίων), ασθενοσπερμία (μειωμένη κινητικότητα) ή τερατοσπερμία (μη φυσιολογική μορφολογία).