Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας σχεδόν πάντα προκαλείται από τον ιό HPV, αλλά η μόλυνση συνήθως υποχωρεί μόνη της. Οι σύγχρονες απόψεις τονίζουν την πρόληψη μέσω του εμβολιασμού κατά του HPV και τη σημασία των τακτικών προληπτικών εξετάσεων, όπως το τεστ Παπανικολάου (PAP) και το τεστ HPV, για την έγκαιρη ανίχνευση προκαρκινικών βλαβών. 

Σχέση HPV και καρκίνου τραχήλου

• Υπεύθυνος ιός: Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας προκαλείται σχεδόν αποκλειστικά από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV).
• Συνήθως παροδικός: Η πλειοψηφία των ανθρώπων που μολύνονται με τον ιό (πάνω από 80%) δεν αναπτύσσει ποτέ συμπτώματα και το ανοσοποιητικό σύστημα εξουδετερώνει τον ιό μέσα σε λίγα χρόνια.
• Υψηλού κινδύνου HPV: Ο κίνδυνος για καρκίνο προκύπτει από εμμένουσα λοίμωξη με τύπους HPV υψηλού κινδύνου, ιδιαίτερα τους τύπους 16 και 18.
• Αργή εξέλιξη: Απαιτούνται πολλά χρόνια (δεκαετίες) για να εξελιχθούν οι προκαρκινικές αλλοιώσεις σε καρκίνο. 

Σύγχρονες στρατηγικές πρόληψης και διάγνωσης

• Εμβολιασμός: Ο εμβολιασμός κατά του HPV είναι η πιο αποτελεσματική προληπτική στρατηγική, καθώς προστατεύει από τους πιο επιθετικούς τύπους του ιού που προκαλούν τη συντριπτική πλειοψηφία των καρκίνων τραχήλου. Ωστόσο, ακόμη και μετά τον εμβολιασμό, παραμένει απαραίτητος ο τακτικός γυναικολογικός έλεγχος.
• Συνδυασμένες εξετάσεις:
  • Test PAP (τεστ Παπανικολάου): Ανιχνεύει τις προκαρκινικές κυτταρικές αλλοιώσεις στα αρχικά τους στάδια.
  • Test HPV: Ανιχνεύει την παρουσία του ιού υψηλού κινδύνου, ακόμη και πριν εμφανιστούν κυτταρικές βλάβες. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο σε συνδυασμό με το PAP test (συνήθως γίνεται στο ίδιο δείγμα) για πιο αποτελεσματική πρόληψη.
  • Κολποσκόπηση: Χρησιμοποιείται όταν το PAP ή/και το HPV test είναι παθολογικά, για να εξεταστεί ο τράχηλος με μεγαλύτερη μεγέθυνση και να ληφθεί βιοψία εάν κριθεί απαραίτητο. 

Άλλοι παράγοντες κινδύνου

• Κάπνισμα
• Πολλαπλοί σεξουαλικοί σύντροφοι
• Σεξουαλική δραστηριότητα σε νεαρή ηλικία
• Ανοσοκαταστολή