Το υπερηχογράφημα είναι μια ανώδυνη, ακίνδυνη και ευρέως χρησιμοποιούμενη ιατρική μέθοδος απεικόνισης, η οποία χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα υψηλής συχνότητας (υπέρηχους), μη ακουστά από το ανθρώπινο αυτί, για τη δημιουργία εικόνων από το εσωτερικό του σώματος. Σε αντίθεση με τις ακτίνες Χ, δεν χρησιμοποιεί ιονίζουσα ακτινοβολία, καθιστώντας το ασφαλές για όλους, συμπεριλαμβανομένων των εγκύων γυναικών. 

Πώς Λειτουργεί

Η διαδικασία λειτουργεί παρόμοια με το σόναρ: 

• Ένας ειδικός αισθητήρας (ηχοβολέας) στέλνει ηχητικά κύματα υψηλής συχνότητας μέσα στο σώμα.
• Αυτά τα κύματα ανακλώνται (δημιουργούν ηχώ) από διάφορες εσωτερικές δομές και όργανα, με διαφορετική ένταση ανάλογα με τον τύπο του ιστού (π.χ., τα οστά παράγουν ισχυρή ηχώ, ενώ οι ιστοί με υγρά διαφορετική).
• Ο αισθητήρας καταγράφει τις ανακλώμενες ηχώ και ένας υπολογιστής τις μετατρέπει σε εικόνες, οι οποίες προβάλλονται σε οθόνη σε πραγματικό χρόνο. 

Ιατρικές Εφαρμογές

Το υπερηχογράφημα έχει ευρύτατες διαγνωστικές και, σε ορισμένες περιπτώσεις, θεραπευτικές εφαρμογές σε όλες τις ιατρικές ειδικότητες. Κάποιες από τις πιο κοινές περιλαμβάνουν: 

• Μαιευτική και Γυναικολογία: Παρακολούθηση της εγκυμοσύνης (π.χ., ανάπτυξη εμβρύου, μέτρηση αυχενικής διαφάνειας), έλεγχος μήτρας και ωοθηκών.
• Κοιλία: Απεικόνιση οργάνων όπως το συκώτι, η χοληδόχος κύστη, τα νεφρά, το πάγκρεας και η σπλήνα, για διάγνωση παθήσεων (π.χ., πέτρες, κύστεις).
• Ενδοκρινείς αδένες: Έλεγχος του θυρεοειδούς και άλλων αδένων.
• Μαστοί: Συμπληρωματική εξέταση της μαστογραφίας για τον έλεγχο ανωμαλιών.
• Μυοσκελετικό σύστημα: Διάγνωση κακώσεων μυών, τενόντων, συνδέσμων και αρθρώσεων.
• Αγγεία (Triplex ή Doppler): Αξιολόγηση της ροής του αίματος στις αρτηρίες και τις φλέβες, για ανίχνευση θρόμβων ή στενώσεων. 

Διαδικασία Εξέτασης

Η εξέταση είναι συνήθως γρήγορη και απλή. Ο ασθενής ξαπλώνει και ο ιατρός απλώνει ένα ειδικό τζελ στην περιοχή του σώματος που θα εξεταστεί, για να εξασφαλίσει καλή επαφή του αισθητήρα με το δέρμα και ομαλή διάδοση των κυμάτων. Στη συνέχεια, κινεί τον αισθητήρα πάνω από την περιοχή, ενώ οι εικόνες εμφανίζονται στην οθόνη. Ορισμένα είδη υπερηχογραφημάτων (π.χ., ενδοκολπικό, διορθικό) απαιτούν τη χρήση ειδικού, μικρότερου αισθητήρα. 

Συνολικά, το υπερηχογράφημα αποτελεί ένα πολύτιμο, ασφαλές και αποτελεσματικό διαγνωστικό εργαλείο στη σύγχρονη ιατρική