Ο θυρεοειδής αδένας παράγει και εκκρίνει τις θυροειδικές ορμόνες T3 και T4. Η λειτουργία του θυρεοειδούς και η έκκριση των ορμονών του ελέγχεται από την υπόφυση, η οποία με τη σειρά της εκκρίνει μια ορμόνη που λέγεται TSH (THYROID STIMULATING HORMONE). Αυτή ρυθμίζεται από μια ορμόνη που παράγεται από τον υποθάλαμο του εγκεφάλου και ονομάζεται που TRH (Thyrotropin Releasing Hormone). Ο θυρεοειδής βρίσκεται στη μέση του λαιμού, μπροστά από την τραχεία και τον οισοφάγο, και αποτελείται από δύο λοβούς (δεξιό και αριστερό) και έναν ισθμό που βρίσκεται μπροστά από την τραχεία και συνδέει τους λοβούς.

Ο κάθε λοβός έχει έναν άνω και ένα κάτω πόλο και μεσότητα. Δεξιά και αριστερά από τους λοβούς βρίσκονται τα μεγάλα αγγεία του τραχήλου, δηλαδή η καρωτίδα αρτηρία και η έσω σφαγίτιδα φλέβα.  Ο θυρεοειδής αδένας βρίσκεται σε εξαιρετικά επιφανειακή θέση κάτω από το δέρμα και τους μύες του τραχήλου και αυτός είναι ο λόγος που φαίνεται να ανεβοκατεβαίνει με την κατάποση. Όταν ο θυρεοειδής διογκώνεται (η ονομαζόμενη «βρογχοκήλη») η τραχεία, ο οισοφάγος και το λαρυγγικό παλίνδρομο νεύρο είναι δυνατόν να πιέζονται και αυτό οδηγεί σε δυσκολία στην αναπνοή, την κατάποση ή ακόμα και σε βράχνιασμα της φωνής.

Όζοι του θυρεοειδούς Ο όζος του θυρεοειδούς είναι ουσιαστικά ένα «εξόγκωμα» στο θυρεοειδή. Οι όζοι είναι πολύ συχνοί και εντοπίζονται περίπου στο 50% των ατόμων ηλικίας άνω των 65. Ευτυχώς, στην συντριπτική πλειοψηφία τους (90%) είναι καλοήθεις. Πιο συγκεκριμένα, οι όζοι του θυρεοειδούς είναι συμπαγή ή κυστικά (περιέχουν υγρό) ογκίδια που αναπτύσσονται μέσα στον αδένα και μπορεί να είναι καλοήθη ή κακοήθη (καρκίνος). Οι κακοήθεις όζοι μπορεί να είναι είτε καρκίνος ή λέμφωμα του θυρεοειδούς.  Η ανίχνευση των θυρεοειδικών όζων μπορεί να γίνει με ψηλάφηση από τον γιατρό, αρκεί ο όζος να έχει ένα συγκεκριμένο μέγεθος (συνήθως πάνω από 1 ή 1,5 εκατοστό). Οι μικρότεροι όζοι (κάτω του 1 εκατοστού) δεν είναι ψηλαφητοί και ανιχνεύονται μόνο με υπερηχογράφημα. Οι όζοι θυρεοειδούς είναι πολύ συχνοί στον γενικό πληθυσμό (έχει βρεθεί ότι μία στις τρεις γυναίκες φέρουν τουλάχιστον ένα οζίδιο στο θυρεοειδή τους).  Στην συντριπτική τους πλειοψηφία οι όζοι είναι καλοήθεις και αβλαβείς ενώ το ποσοστό κακοηθείας είναι περίπου 5%.

Ο χαρακτηρισμός του όζου ως ύποπτου για κακοήθεια γίνεται επίσης με το υπερηχογράφημα με τον εντοπισμό συγκεκριμένων υπερηχογραφικών χαρακτηριστικών, όπως η ηχογένεια, η αγγείωση, το σχήμα ή η παρουσία ασβεστώσεων. Τα τελευταία χρόνια, νέες τεχνικές, όπως η ελαστογραφία και η αιμοδυναμική ανάλυση, χρησιμοποιούνται βοηθητικά προς το υπερηχογράφημα για να επιβεβαιώσουν την υποψία κακοήθειας σε ένα όζο. Κάποιες φορές, αυτές οι μάζες στο θυρεοειδή αποτελούνται από αθροίσματα κυττάρων του θυρεοειδούς (συμπαγείς όζοι), άλλες κυρίως από υγρό (κύστεις) ενώ άλλες φορές κυρίως από ένα ζελατινοειδές υλικό που αποτελεί και την πρωτεΐνη που παράγει ο θυρεοειδής (κολλοειδείς όζοι). Σε ορισμένες περιπτώσεις συνυπάρχουν περισσότερα από ένα στοιχεία.

Εάν ο ενδοκρινολόγος ή ο ασθενής αισθάνεται στην ψηλάφηση μία μάζα ή μία διόγκωση στην περιοχή του θυρεοειδούς αδένα, ένα υπερηχογράφημα θα επιβεβαιώσει ή θα αποκλείσει την παρουσία του θυρεοειδικού όζου. Οι περισσότεροι όζοι, πάντως, είναι ασυμπτωματικοί, δηλαδή ο ασθενής δεν αισθάνεται συμπτώματα. Όμως ορισμένα οζίδια είναι αρκετά μεγάλα ώστε να είναι ορατά, ιδίως σε ένα λεπτό λαιμό. Όταν είναι μεγάλοι οι όζοι του θυρεοειδούς μπορεί να προκαλέσουν αίσθημα πίεσης στο λαιμό και σπανίως μπορεί να επηρεάσουν την αναπνοή και την κατάποση προκαλώντας δύσπνοια, βραχνάδα και αίσθημα κόμπου στο λαιμό.

Σε πολλές περιπτώσεις, μια παρακέντηση του όζου με λεπτή βελόνα (FNA) και η βιοψία είναι απαραίτητες για να καθοριστεί εάν ένα θυρεοειδούς όζος είναι καλοήθης ή κακοήθης.

Στο Alpha Prolipsis η διενέργεια της παρακέντησης γίνεται πάντα από εξειδικευμένο ακτινολόγο παρουσία ειδικού κυτταρολόγου με σκοπό την μείωση της πιθανότητας ανεπαρκούς δειγματοληψίας.

Όλες οι απαντήσεις των παρακεντήσεων εκδίδονται (πλην σπανίων περιπτώσεων) μέσα σε λίγα λεπτά από τη διενέργεια της παρακέντησης.

Για την εξασφάλιση της βέλτιστης αναπαραγωγιμοτητας και αξιοπιστίας όλες οι εξετάσεις μικροσκοπουνται από τρεις διαφορετικούς γιατρούς κυτταρολόγους.

Επιπλέον, για να διασφαλιστεί η ιχνηλασιμοτητα όλες οι απαντήσεις συνοδεύονται από εικόνες αντιπροσωπευτικών θέσεων και σχολιασμό αυτών.

Τα πλεονεκτήματα της εξέτασης FNA:

• Χαμηλό κόστος.

• Ελάχιστα τραυματική τεχνική (οργανικά και ψυχολογικά).

• Αποδεκτή από ιατρούς και ασθενείς.

• Γρήγορο και αξιόπιστο αποτέλεσμα (ΑΥΘΗΜΕΡΟΝ στο Alpha Prolipsis).

• Εφαρμογή ανοσοκυτταροχημικων ή μοριακών δείκτες.

• Ακριβής και γρήγορη εκτίμηση της υποτροπής σε τοπικά αναπτυσσόμενους καρκίνους για καλύτερη σταδιοποίηση του όγκου.

Συνοπτικά, η FNA είναι η απλούστερη, ταχύτερη και ασφαλέστερη μέθοδος προεγχειρητικής βιοψίας, η οποία στα χέρια έμπειρου και εξειδικευμένου κυτταρολόγου εμφανίζει μεγάλη διαγνωστική ακρίβεια χωρίς επιπλοκές. Επειδή είναι ατραυματική και δεν αφήνει ουλή, μπορεί να επαναλαμβάνεται κατά διαστήματα για την παρακολούθηση αλλοιώσεων. Η εμπειρία του κυτταρολόγου στην ερμηνεία της FNA είναι πολύ σημαντική καθως αυξάνεται η διαγνωστική ακρίβεια της μεθόδου.  Το ιατρικό προσωπικό του Κυτταρολογικού Τμήματος του Alpha Prolipsis φέρει 20ετή εμπειρία τόσο στη διενέργεια της παρακέντησης όσο στην ερμηνεία των ευρημάτων και τη διάγνωση, με μεγάλο αριθμό ανακοινώσεων σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια και δημοσιεύσεων σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά.

Η παρακέντηση θυρεοειδούς (FNA) είναι μια ελάχιστα επεμβατική διαγνωστική εξέταση για την αξιολόγηση όζων, κατά την οποία λαμβάνεται κυτταρικό υλικό από τον όζο με λεπτή βελόνα για μικροσκοπική ανάλυση. Συχνά καθοδηγείται από υπέρηχο για να εξασφαλιστεί η λήψη υλικού από το πιο ύποπτο σημείο και να διακριθεί η κακοήθεια από την καλοήθη βλάβη. Η εξέταση χρησιμοποιείται για τη διάγνωση και τη μελέτη των όζων και μπορεί να γίνει και σε ψηλαφητούς όζους. 

Λεπτομέρειες της διαδικασίας

• Πώς γίνεται: Ο ιατρός χρησιμοποιεί μια πολύ λεπτή βελόνα, παρόμοια με αυτή που χρησιμοποιείται για αιμοληψία, για να συλλέξει κυτταρικό υλικό από τον όζο.
• Καθοδήγηση: Η διαδικασία συνήθως πραγματοποιείται υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση, επιτρέποντας την ακριβή στόχευση του όζου.
• Στόχος: Ο σκοπός είναι να ληφθεί αντιπροσωπευτικό δείγμα κυττάρων για εργαστηριακή ανάλυση, προκειμένου να διαπιστωθεί αν ο όζος είναι καλοήθης ή κακοήθης.
• Αναισθησία: Εφαρμόζεται συνήθως τοπική αναισθησία για τη μείωση της ενόχλησης.
• Αποτέλεσμα: Το υλικό εξετάζεται για να επιβεβαιωθεί ή να αποκλειστεί η παρουσία καρκίνου. 

Γιατί είναι σημαντική

• Διάγνωση όζων: Είναι η βασική μέθοδος διάγνωσης των όζων του θυρεοειδούς.
• Αξιολόγηση κακοήθειας: Βοηθά στη διάκριση καλοήθων από κακοήθεις όζους, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει την περαιτέρω θεραπεία.
• Ελάχιστα επεμβατική: Πρόκειται για μια γρήγορη και ελάχιστα επεμβατική εξέταση. 

Σχετικά με τους όζους

• Ψυχροί όζοι: Ένας όζος μπορεί να χαρακτηριστεί "ψυχρός" αν δεν προσλαμβάνει ραδιοϊσοτοπική ύλη. Η παρακέντηση (FNA) είναι απαραίτητη για την περαιτέρω διερεύνηση ενός τέτοιου όζου.
• Συχνότητα: Οι όζοι του θυρεοειδούς είναι συχνοί και δεν προκαλούν ανησυχία στις περισσότερες περιπτώσεις.
• Ψηλάφηση: Η παρακέντηση μπορεί να γίνει σε ψηλαφητούς όζους που έχουν εντοπιστεί κατά την ψηλάφηση.