Συμπλήρωσε με σαφήνεια και ακρίβεια το παραπεμπτικό της κυτταρολογικής εξέτασης. Κάποια πληροφορία που μπορεί να σου φαίνεται επουσιώδης ή και αυτονόητη, μπορεί να αποτελέσει κρίσιμη παράμετρο για την ορθή διαφορο- διαγνωστική κυτταρολογική προσέγγιση.
Συμπλήρωσε τα αποτελέσματα του υπόλοιπου εργαστηριακού ελέγχου (απει- κονιστικά, βιοχημικά, αιματολογικά ευρήματα). Αν οι υπόλοιπες εξετάσεις δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί, είσαι υποχρεωμένος να ενημερώσεις τον κυτταρο- λόγο σε δεύτερο χρόνο για το αποτέλεσμά τους το ταχύτερο δυνατόν.
Αν έχεις σχηματίσει δική σου διαφοροδιαγνωστική προσέγγιση για κάποιο συ- γκεκριμένο περιστατικό, ενημέρωσε σχετικά τον κυτταρολόγο. Με τον τρόπο αυτό θα του δώσεις την ευκαιρία να εκμεταλλευτεί τη δική σου κλινική εμπειρία προς όφελος του ασθενή.
Η κυτταρολογική απάντηση μπορεί να δοθεί αυθημερόν ή μετά από ημέρες, ανάλογα με τη δυσκολία του περιστατικού, τις απαιτούμενες εξετάσεις και τις δυνατότητες του εργαστηρίου. Πρέπει να γνωρίζεις πότε πρέπει να περιμένεις ότι θα εκδοθεί το αποτέλεσμα της εκάστοτε κυτταρολογικής εξέτασης.
Πρέπει να γνωρίζεις τον τρόπο δειγματοληψίας. Πολλές φορές θα χρειαστεί να λάβεις υλικό μόνος σου χωρίς να μπορείς να ζητήσεις τη βοήθεια κυτταρο- λόγου. Μάθε πώς να χειρίζεσαι το υλικό με τον κατάλληλο τρόπο, έτσι ώστε να μην καταστραφεί κατά τη μονιμοποίηση και τη μεταφορά του. Φρόντισε οι συνεργάτες σου να έχουν την ανάλογη εκπαίδευση.

Μάθε σε ποιες περιπτώσεις μπορεί να σε βοηθήσει η κυτταρολογία. Μάθε επί- σης σε ποιες περιπτώσεις δεν πρέπει να κάνεις ή πρέπει να αναβάλλεις την κυτ- ταρολογική εξέταση.
Μάθε τον τρόπο που κατηγοριοποιεί τις διαγνώσεις του ένας κυτταρολόγος. Αν και μοιάζει με την ταξινόμηση των ιστολογικών απαντήσεων, οι διαγνωστικές κατηγορίες της κυτταρολογίας είναι γενικά πιο αδρές.
Μάθε τον τρόπο να βελτιώσεις την επικοινωνία σου με τον κυτταρολόγο, έτσι ώστε να αντιλαμβάνεσαι πολύ καλύτερα από τους υπόλοιπους κλινικούς για- τρούς την κλινική σημασία της κάθε κυτταρολογικής απάντησης.
Μάθε τα περιθώρια λάθους μιας κυτταρολογικής εξέτασης και πόσο μπορείς να στηρίζεσαι σε αυτήν. Μελέτησε την ακρίβεια, την ευαισθησία, την ειδικότη- τα και την αξιοπιστία της μεθόδου, πάντα σε συνάρτηση με τον συγκεκριμένο κυτταρολόγο-συνεργάτη σου.
Συμπερασματικά, ακολούθησε το χρυσό κανόνα: «Κάθε κλινικός θα πρέπει να έχει πάντα υπόψη του ότι η αξιοπιστία της κυτταρολογικής (αλλά και της ιστο- λογικής) εξέτασης είναι ευθέως ανάλογη με το ενδιαφέρον του κλινικού».