Η διαγνωστική προσέγγιση όγκων αγνώστου πρωτοπαθούς προέλευσης με τη βοήθεια κυτταρολογικών και ανοσοκυτταροχημικών μεθόδων αποτελεί μια ιδιαίτερα χρήσιμη και ευρέως διαδεδομένη μέθοδο, λόγω της υψηλής της ακρίβειας, του μικρού οικονομικού της κόστους και του ελάχιστα επεμβατικού χαρακτήρα της. Δεδομένου ότι η αντιμετώπιση των μεταστατικών νεοπλασμάτων σπανίως απαιτεί χειρουργική εξαίρεση της μεταστατικής εστίας, η επιτυχία της κυτταρολογικής εξέτασης συντελεί στο σημαντικό περιορισμό άσκοπων χειρουργικών επεμβάσεων.
|
ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ |
Κλινικά και εργαστηριακά ευρήματα που απαιτούνται για τον προσδιορισμό της προέλευσης ενός μεταστατικού νεοπλάσματος αγνώστου πρωτοπαθούς είναι τα εξής:
- Λεπτομερές ιατρικό ιστορικό του ασθενούς
- Λεπτομερής κλινική εξέταση (δέρμα, θυρεοειδής, μαστός, πύελος, ορθό)
- Γενική αίματος
- Πλήρης βιοχημικός έλεγχος
- Αποτελέσματα αξονικής τομογραφίας
- Αποτελέσματα μαστογραφίας
- Αποτελέσματα πιθανής ενδοσκόπησης
|
ΣΥΝΗΘΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟΥ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΟΣ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΤΟΠΙΣΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΗΣ ΕΣΤΙΑΣ |
|
|
ΕΝΤΟΠΙΣΗ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΗΣ ΕΣΤΙΑΣ |
ΣΥΝΗΘΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟΥ ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΟΣ |
|
Πλακώδες καρκίνωμα σε τραχηλικούς λεμφαδένες |
|
|
Πύελος |
|
|
Περιτόναιο |
|
|
Πνεύμονας |
|
|
Υπεζωκότας |
|
|
Οστά |
|
|
Εγκέφαλος |
|
|
Δέρμα |
|
|
Ήπαρ |
|
|
ΚΥΤΤΑΡΟΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ |
Η μικροσκοπική εξέταση μπορεί να κάνει μια αδρή διάκριση της ιστικής προέλευσης του νεοπλάσματος (επιθηλιακό, μη επιθηλιακό, μεσεγχυματογενές νεόπλασμα, κλπ). Ανάλογα με την εντόπιση της μεταστατικής εστίας, τα απεικονιστικά και λοιπά εργαστηριακά ευρήματα καθώς και το ατομικό ιστορικό του ασθενούς, ο κλινικός ιατρός συνήθως υποψιάζεται ποια είναι η πιθανή προέλευση του μεταστατικού νεοπλάσματος, ωστόσο χρειάζεται μια τεκμηριωμένη κυτταρολογική απάντηση, προκειμένου να σχεδιάσει την πλέον ενδεικνυόμενη θεραπεία.
|
ΑΔΡΗ ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΠΡΩΤΟΠΑΘΟΥΣ ΕΝΤΟΠΙΣΗΣ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ΑΝΟΣΟΚΥΤΤΑΡΟΧΗΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ |
Η τεκμηριωμένη κυτταρολογική απάντηση μπορεί να προσδιορίσει την προέλευση του μεταστατικού νεοπλάσματος, κυρίως με τη βοήθεια ανοσοκυτταροχημικών μεθόδων.
Η ανοσοκυτταροχημεία μπορεί να προσδιορίσει την ιστολογική προέλευση του νεοπλάσματος, την υποκατηγορία ενός πιθανού καρκινώματος ή ακόμα και την προέλευση ενός αδενοκαρκινώματος.
|
ΑΝΟΣΟΚΥΤΤΑΡΟΧΗΜΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΟΓΚΩΝ ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΠΡΩΤΟΠΑΘΟΥΣ
|
|
|
ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ |
ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ |
|
ΜΑΣΤΟΣ |
ER, PR, GCDFP-15, E-καδερίνη, mammoglobulin |
|
ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ |
CEA, CK7-/ CK20+, CDX2 |
|
ΟΓΚΟΙ ΑΠΟ ΑΡΧΕΓΟΝΑ ΚΥΤΤΑΡΑ (GERM CELL TUMORS) |
PLAP, α- φετοπρωτεϊνη (AFP), β-HCG, AE1/3, OCT4 |
|
ΗΠΑΡ |
Hep PAR-2, α-φετοπρωτεϊνη, AE1 και AE3 (χωριστά), CD10/CD13 |
|
ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ
|
TTF-1, CK7, CK20, CEA, Ber-EP4, χρωμογρανίνη, συναπτοφυσίνη, CD56, surfactant protein precursor |
|
ΛΕΜΦΩΜΑ
|
LCA (CD45), CD3, CD20, CD30, CD23, CD43, κ και λ ελαφρές αλύσσεις, Bcl-2 |
|
ΜΕΣΟΘΗΛΙΟ |
CK5/6, Καλρετινίνη, AE1, AE3, ΗΒΜΕ-1, WT-1, thrombomodulin, N-cadherin, Mesothelin-1 |
|
ΜΕΛΑΝΩΜΑ
|
S100 (σε ατρακτοειδή κύτταρα), HMB-45 (σε επιθηλιοειδή κύτταρα), MART1/ Melan-A, Βιμεντίνη |
|
ΝΕΥΡΟΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΟΓΚΟΙ
|
Χρωμογρανίνη , συναπτοφυσίνη, NSE, CD56, γαστρίνη, σωματοστατίνη, νευροινίδια |
|
ΠΑΓΚΡΕΑΣ
|
AE1/3, ΕΜΑ, CK7, CK20, CA 19-9, CEA, Ber-EP4, χρωμογρανίνη, συναπτοφυσίνη, DUPAN-2, B72.3, trypsin, lipase |
|
ΧΟΛΗΦΟΡΑ |
CDX2, CK20, CK7, CK17 |
|
ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ |
PSA, PAP, PSAP, PSMA, CK7, CK20 |
|
ΝΕΦΡΟΣ
|
EMA, CD10, βιμεντίνη, HMB-45, ινχιμπίνη-α (για αποκλεισμό προέλευσης από το φλοιό των επινεφριδίων ), RCC |
|
ΣΑΡΚΩΜΑ |
Βιμεντίνη , S100, SMA, μυογενίνη, CD31, CD34, CD68, δεσμίνη, CD99, factor VIII |
|
ΘΥΡΕΟΕΙΔΗΣ |
TTF-1, θυρεοσφαιρίνη, καλσιτονίνη, CEA |
|
ΟΥΡΟΘΗΛΙΟ |
CK7, CK20 |
|
ΩΟΘΗΚΕΣ |
CA 125, 12C3, CK7+/CK20-, Calretinin |
*ER=υποδοχείς οιστρογόνων, PR=υποδοχείς προγεστερόνης, GCDFP=Breast Gross Cystic Disease Protein, CK=κυτταροκερατίνη, CEA=καρκινοεμβρυϊκό αντιγόνο , CD= Cluster Differentiation, PLAP= πλακουντιακή αλκαλική φωσφατάση, HCG= ανθρώπινη χοριακή γοναδοτροπίνη, AE1/3=μίγμα δύο διαφορετικών κλώνων κυτταροκερατίνης, OCT=octamer-binding transcription factor, TTF-1= θυρεοειδικός παράγων μεταγραφής 1, LCA= κοινό λεμφοκυτταρικό αντιγόνο, EMA=Eπιθηλιακό Μεμβρανικό Αντιγόνο, SMA=ακτίνη των λείων μυϊκών ινών, ALK-1=κινάση του αναπλαστικού λεμφώματος, MART1=αντιγόνο σχετιζόμενο με το μελάνωμα που αναγνωρίζεται από τα Τ κύτταρα, NSE= νευρωνική ειδική ενολάση, PSA=προστατικό ειδικό αντιγόνο, WT-1= πρωτεΐνη του όγκου Wilms, ΗΒΜΕ-1=Human mesothelial cell-1, PAP=όξινη προστατική φωσφατάση, PSAP=προστατική ειδική όξινη φωσφατάση, PSMA=προστατικό ειδικό μεμβρανικό αντιγόνο
|
ΚΛΙΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΚΥΤΤΑΡΟΚΕΡΑΤΙΝΩΝ CK 7 KAI CK 20
|
|
|
Kυτταροκερατίνες
|
Μεταστατικό νεόπλασμα |
|
CK 7+, CK 20+ |
Ουροθηλιακά νεοπλάσματα, βλεννώδες αδενοκαρκίνωμα ωοθήκης, αδενοκαρκίνωμα παγκρέατος, χολαγγειοκαρκίνωμα |
|
CK 7+, CK 20- |
Αδενοκαρκίνωμα πνεύμονα, αδενοκαρκίνωμα μαστού, καρκίνωμα θυρεοειδούς, καρκίνωμα ενδομητρίου, καρκίνος τραχήλου της μήτρας, καρκίνωμα των σιελογόνων αδένων, χολαγγειοκαρκίνωμα, καρκίνωμα του παγκρέατος. |
|
CK 7-, CK 20+ |
Καρκίνωμα παχέος εντέρου, καρκίνωμα από κύτταρα Merkel |
|
CK 7-, CK 20- |
Ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα, νεφροκυτταρικό καρκίνωμα, καρκίνωμα προστάτη, πλακώδες καρκίνωμα, μικροκυτταριικό καρκίνωμα, καρκίνωμα κεφαλής και τραχήλου |
|
ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟΣ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ ΑΝΟΣΟΚΥΤΤΑΡΟΧΗΜΙΚΗΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΟΣ ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΠΡΩΤΟΠΑΘΟΥΣ |
|||||||
|
Κερατίνες +, βιμεντίνη ± |
PSA + |
Αδενοκαρκίνωμα προστάτη |
|||||
|
PSA - |
|
Σάρκωμα, |
|||||
|
S-100 +, HMB 45+ |
Μελάνωμα |
||||||
|
LCA |
Λέμφωμα |
||||||
|
PLAP |
Όγκος από αρχέγονα κύτταρα |
||||||
|
Κερατίνες - βιμεντίνη - |
CK 7+, CK 20+ |
Ουροδόχος κύστη Πάγκρεας Ωοθήκη |
|||||
|
CK 7-, CK 20 + |
CDX2+ |
Γαστρεντερικό Στομάχι |
|||||
|
CDX2- |
Όγκος από κύτταρα Merkel |
||||||
|
CK 7+, CK 20- |
TTF 1 ±, p63+ |
Πλακώδες καρκίνωμα χαμηλής διαφοροποίησης |
|||||
|
TTF 1 ±, p63- |
Αδενοκαρκίνωμα Μικροκυτταρικό καρκίνωμα |
||||||
|
TTF 1 -, ER+, WT± |
Mαστός |
||||||
|
TTF 1 -, ER ± |
Ωοθήκη |
||||||
|
CK 7-, CK 20+ |
PSA + |
Προστάτης |
|||||
|
PSA- |
|
Σάρκωμα, |
|||||
|
S 100 +, HMB 45+ |
Μελάνωμα |
||||||
|
LCA |
Λέμφωμα |
||||||
|
PLAP |
Όγκος από αρχέγονα κύτταρα |
||||||
|
ΥΠΟΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ |
Άλλες μέθοδοι που μπορούν να βοηθήσουν στον προσδιορισμό της πρωτοπαθούς εστίας είναι η ηλεκτρονική μικροσκόπηση, η κυτταρομετρία ροής και διάφορες μοριακές τεχνικές (π.χ. RT-PCR).
ΥΠΟΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΥΤΤΑΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ |
|||
|
ΜΕΘΟΔΟΣ |
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ |
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ |
ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ |
|
Κυτταρογενετική με τη μέθοδο FISH |
Ανάδειξη χρωμοσωμιακής μεταβολής |
Μικρό οικονομικό κόστος
|
Χρονοβόρος εξέταση Δεν μπορεί να αναδείξει την πρωτοπαθή εστία |
|
Ανάλυση DNA με κυτταρομετρία ροής |
Το περιεχόμενο DNA αναδεικνύει ανευπλοειδία |
Αξιοπιστία Ταχύτητα |
Ακριβή εξέταση Δεν μπορεί να αναδείξει την πρωτοπαθή εστία του νεοπλάσματος |
|
Ανάλυση εικόνας |
Μέτρηση πυρηνοκυτταροπλασματικής αναλογίας σε πληθυσμό ταχέως αναπτυσσόμενων κυττάρων |
Ποσοτική μέθοδος με αναπαραγώγιμα αποτελέσματα |
Αδυναμία σαφούς διάκρισης μεταξύ καλοήθων και κακοήθων κυττάρων |
|
Ηλεκτρονικό Μικροσκόπιο |
Ανάδειξη προϊόντων εκκρισης και υπερμικροσκοπικών δομών |
Λιγότερο υποκειμενική μέθοδος από την απλή μικροσκόπηση Μπορεί να αναδείξει την πρωτοπαθή εστία του νεοπλάσματος |
Ακριβή εξέταση Χρονοβόρος εξέταση
|
|
Δείκτες πολλαπλασιασμού |
PCNA (Μιβ-1), Ki-67 |
Δυνατότητα ανίχνευσης νεοπλασμάτων χαμηλής διαφοροποίησης |
Η επιλογή του δείγματος μπορεί να επηρεάσει τα αποτελέσματα |
|
Ογκογονίδια, αναδιατάξεις γονιδίων |
Ανίχνευση με PCR ή in situ υβριδισμό |
Ανίχνευση ειδικών γονιδιακών μεταβολών |
Πιθανή επιμόλυνση |
|
Ορμονικοί υποδοχείς |
Ανίχνευση με ανοσοφθορισμό ή ανοσοκυτταροχημεία |
Υψηλή προγνωστική αξία |
Εφαρμόζεται σε επιλεκτικούς τύπους νεοπλασμάτων |
ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΠΡΩΤΟΠΑΘΟΥΣ
Η διαγνωστική προσέγγιση όγκων αγνώστου πρωτοπαθούς προέλευσης με τη βοήθεια κυτταρολογικών και ανοσοκυτταροχημικών μεθόδων αποτελεί μια ιδιαίτερα χρήσιμη και ευρέως διαδεδομένη μέθοδο, λόγω της υψηλής της ακρίβειας, του μικρού οικονομικού της κόστους και του ελάχιστα επεμβατικού χαρακτήρα της. Δεδομένου ότι η αντιμετώπιση των μεταστατικών νεοπλασμάτων σπανίως απαιτεί χειρουργική εξαίρεση της μεταστατικής εστίας, η επιτυχία της κυτταρολογικής εξέτασης συντελεί στο σημαντικό περιορισμό άσκοπων χειρουργικών επεμβάσεων.
|
ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ |
Κλινικά και εργαστηριακά ευρήματα που απαιτούνται για τον προσδιορισμό της προέλευσης ενός μεταστατικού νεοπλάσματος αγνώστου πρωτοπαθούς είναι τα εξής:
- Λεπτομερές ιατρικό ιστορικό του ασθενούς
- Λεπτομερής κλινική εξέταση (δέρμα, θυρεοειδής, μαστός, πύελος, ορθό)
- Γενική αίματος
- Πλήρης βιοχημικός έλεγχος
- Αποτελέσματα αξονικής τομογραφίας
- Αποτελέσματα μαστογραφίας
- Αποτελέσματα πιθανής ενδοσκόπησης
|
ΣΥΝΗΘΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟΥ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΟΣ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΤΟΠΙΣΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΗΣ ΕΣΤΙΑΣ |
|
|
ΕΝΤΟΠΙΣΗ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΗΣ ΕΣΤΙΑΣ |
ΣΥΝΗΘΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟΥ ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΟΣ |
|
Πλακώδες καρκίνωμα σε τραχηλικούς λεμφαδένες |
|
|
Πύελος |
|
|
Περιτόναιο |
|
|
Πνεύμονας |
|
|
Υπεζωκότας |
|
|
Οστά |
|
|
Εγκέφαλος |
|
|
Δέρμα |
|
|
Ήπαρ |
|
|
ΚΥΤΤΑΡΟΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ |
Η μικροσκοπική εξέταση μπορεί να κάνει μια αδρή διάκριση της ιστικής προέλευσης του νεοπλάσματος (επιθηλιακό, μη επιθηλιακό, μεσεγχυματογενές νεόπλασμα, κλπ). Ανάλογα με την εντόπιση της μεταστατικής εστίας, τα απεικονιστικά και λοιπά εργαστηριακά ευρήματα καθώς και το ατομικό ιστορικό του ασθενούς, ο κλινικός ιατρός συνήθως υποψιάζεται ποια είναι η πιθανή προέλευση του μεταστατικού νεοπλάσματος, ωστόσο χρειάζεται μια τεκμηριωμένη κυτταρολογική απάντηση, προκειμένου να σχεδιάσει την πλέον ενδεικνυόμενη θεραπεία.
|
ΑΔΡΗ ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΠΡΩΤΟΠΑΘΟΥΣ ΕΝΤΟΠΙΣΗΣ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ΑΝΟΣΟΚΥΤΤΑΡΟΧΗΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ |
Η τεκμηριωμένη κυτταρολογική απάντηση μπορεί να προσδιορίσει την προέλευση του μεταστατικού νεοπλάσματος, κυρίως με τη βοήθεια ανοσοκυτταροχημικών μεθόδων.
Η ανοσοκυτταροχημεία μπορεί να προσδιορίσει την ιστολογική προέλευση του νεοπλάσματος, την υποκατηγορία ενός πιθανού καρκινώματος ή ακόμα και την προέλευση ενός αδενοκαρκινώματος.
|
ΑΝΟΣΟΚΥΤΤΑΡΟΧΗΜΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΟΓΚΩΝ ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΠΡΩΤΟΠΑΘΟΥΣ
|
|
|
ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ |
ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ |
|
ΜΑΣΤΟΣ |
ER, PR, GCDFP-15, E-καδερίνη, mammoglobulin |
|
ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ |
CEA, CK7-/ CK20+, CDX2 |
|
ΟΓΚΟΙ ΑΠΟ ΑΡΧΕΓΟΝΑ ΚΥΤΤΑΡΑ (GERM CELL TUMORS) |
PLAP, α- φετοπρωτεϊνη (AFP), β-HCG, AE1/3, OCT4 |
|
ΗΠΑΡ |
Hep PAR-2, α-φετοπρωτεϊνη, AE1 και AE3 (χωριστά), CD10/CD13 |
|
ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ
|
TTF-1, CK7, CK20, CEA, Ber-EP4, χρωμογρανίνη, συναπτοφυσίνη, CD56, surfactant protein precursor |
|
ΛΕΜΦΩΜΑ
|
LCA (CD45), CD3, CD20, CD30, CD23, CD43, κ και λ ελαφρές αλύσσεις, Bcl-2 |
|
ΜΕΣΟΘΗΛΙΟ |
CK5/6, Καλρετινίνη, AE1, AE3, ΗΒΜΕ-1, WT-1, thrombomodulin, N-cadherin, Mesothelin-1 |
|
ΜΕΛΑΝΩΜΑ
|
S100 (σε ατρακτοειδή κύτταρα), HMB-45 (σε επιθηλιοειδή κύτταρα), MART1/ Melan-A, Βιμεντίνη |
|
ΝΕΥΡΟΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΟΓΚΟΙ
|
Χρωμογρανίνη , συναπτοφυσίνη, NSE, CD56, γαστρίνη, σωματοστατίνη, νευροινίδια |
|
ΠΑΓΚΡΕΑΣ
|
AE1/3, ΕΜΑ, CK7, CK20, CA 19-9, CEA, Ber-EP4, χρωμογρανίνη, συναπτοφυσίνη, DUPAN-2, B72.3, trypsin, lipase |
|
ΧΟΛΗΦΟΡΑ |
CDX2, CK20, CK7, CK17 |
|
ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ |
PSA, PAP, PSAP, PSMA, CK7, CK20 |
|
ΝΕΦΡΟΣ
|
EMA, CD10, βιμεντίνη, HMB-45, ινχιμπίνη-α (για αποκλεισμό προέλευσης από το φλοιό των επινεφριδίων ), RCC |
|
ΣΑΡΚΩΜΑ |
Βιμεντίνη , S100, SMA, μυογενίνη, CD31, CD34, CD68, δεσμίνη, CD99, factor VIII |
|
ΘΥΡΕΟΕΙΔΗΣ |
TTF-1, θυρεοσφαιρίνη, καλσιτονίνη, CEA |
|
ΟΥΡΟΘΗΛΙΟ |
CK7, CK20 |
|
ΩΟΘΗΚΕΣ |
CA 125, 12C3, CK7+/CK20-, Calretinin |
*ER=υποδοχείς οιστρογόνων, PR=υποδοχείς προγεστερόνης, GCDFP=Breast Gross Cystic Disease Protein, CK=κυτταροκερατίνη, CEA=καρκινοεμβρυϊκό αντιγόνο , CD= Cluster Differentiation, PLAP= πλακουντιακή αλκαλική φωσφατάση, HCG= ανθρώπινη χοριακή γοναδοτροπίνη, AE1/3=μίγμα δύο διαφορετικών κλώνων κυτταροκερατίνης, OCT=octamer-binding transcription factor, TTF-1= θυρεοειδικός παράγων μεταγραφής 1, LCA= κοινό λεμφοκυτταρικό αντιγόνο, EMA=Eπιθηλιακό Μεμβρανικό Αντιγόνο, SMA=ακτίνη των λείων μυϊκών ινών, ALK-1=κινάση του αναπλαστικού λεμφώματος, MART1=αντιγόνο σχετιζόμενο με το μελάνωμα που αναγνωρίζεται από τα Τ κύτταρα, NSE= νευρωνική ειδική ενολάση, PSA=προστατικό ειδικό αντιγόνο, WT-1= πρωτεΐνη του όγκου Wilms, ΗΒΜΕ-1=Human mesothelial cell-1, PAP=όξινη προστατική φωσφατάση, PSAP=προστατική ειδική όξινη φωσφατάση, PSMA=προστατικό ειδικό μεμβρανικό αντιγόνο
|
ΚΛΙΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΚΥΤΤΑΡΟΚΕΡΑΤΙΝΩΝ CK 7 KAI CK 20
|
|
|
Kυτταροκερατίνες
|
Μεταστατικό νεόπλασμα |
|
CK 7+, CK 20+ |
Ουροθηλιακά νεοπλάσματα, βλεννώδες αδενοκαρκίνωμα ωοθήκης, αδενοκαρκίνωμα παγκρέατος, χολαγγειοκαρκίνωμα |
|
CK 7+, CK 20- |
Αδενοκαρκίνωμα πνεύμονα, αδενοκαρκίνωμα μαστού, καρκίνωμα θυρεοειδούς, καρκίνωμα ενδομητρίου, καρκίνος τραχήλου της μήτρας, καρκίνωμα των σιελογόνων αδένων, χολαγγειοκαρκίνωμα, καρκίνωμα του παγκρέατος. |
|
CK 7-, CK 20+ |
Καρκίνωμα παχέος εντέρου, καρκίνωμα από κύτταρα Merkel |
|
CK 7-, CK 20- |
Ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα, νεφροκυτταρικό καρκίνωμα, καρκίνωμα προστάτη, πλακώδες καρκίνωμα, μικροκυτταριικό καρκίνωμα, καρκίνωμα κεφαλής και τραχήλου |
|
ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟΣ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ ΑΝΟΣΟΚΥΤΤΑΡΟΧΗΜΙΚΗΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΟΣ ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΠΡΩΤΟΠΑΘΟΥΣ |
|||||||
|
Κερατίνες +, βιμεντίνη ± |
PSA + |
Αδενοκαρκίνωμα προστάτη |
|||||
|
PSA - |
|
Σάρκωμα, |
|||||
|
S-100 +, HMB 45+ |
Μελάνωμα |
||||||
|
LCA |
Λέμφωμα |
||||||
|
PLAP |
Όγκος από αρχέγονα κύτταρα |
||||||
|
Κερατίνες - βιμεντίνη - |
CK 7+, CK 20+ |
Ουροδόχος κύστη Πάγκρεας Ωοθήκη |
|||||
|
CK 7-, CK 20 + |
CDX2+ |
Γαστρεντερικό Στομάχι |
|||||
|
CDX2- |
Όγκος από κύτταρα Merkel |
||||||
|
CK 7+, CK 20- |
TTF 1 ±, p63+ |
Πλακώδες καρκίνωμα χαμηλής διαφοροποίησης |
|||||
|
TTF 1 ±, p63- |
Αδενοκαρκίνωμα Μικροκυτταρικό καρκίνωμα |
||||||
|
TTF 1 -, ER+, WT± |
Mαστός |
||||||
|
TTF 1 -, ER ± |
Ωοθήκη |
||||||
|
CK 7-, CK 20+ |
PSA + |
Προστάτης |
|||||
|
PSA- |
|
Σάρκωμα, |
|||||
|
S 100 +, HMB 45+ |
Μελάνωμα |
||||||
|
LCA |
Λέμφωμα |
||||||
|
PLAP |
Όγκος από αρχέγονα κύτταρα |
||||||
|
ΥΠΟΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ |
Άλλες μέθοδοι που μπορούν να βοηθήσουν στον προσδιορισμό της πρωτοπαθούς εστίας είναι η ηλεκτρονική μικροσκόπηση, η κυτταρομετρία ροής και διάφορες μοριακές τεχνικές (π.χ. RT-PCR).
ΥΠΟΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΥΤΤΑΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ |
|||
|
ΜΕΘΟΔΟΣ |
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ |
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ |
ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ |
|
Κυτταρογενετική με τη μέθοδο FISH |
Ανάδειξη χρωμοσωμιακής μεταβολής |
Μικρό οικονομικό κόστος
|
Χρονοβόρος εξέταση Δεν μπορεί να αναδείξει την πρωτοπαθή εστία |
|
Ανάλυση DNA με κυτταρομετρία ροής |
Το περιεχόμενο DNA αναδεικνύει ανευπλοειδία |
Αξιοπιστία Ταχύτητα |
Ακριβή εξέταση Δεν μπορεί να αναδείξει την πρωτοπαθή εστία του νεοπλάσματος |
|
Ανάλυση εικόνας |
Μέτρηση πυρηνοκυτταροπλασματικής αναλογίας σε πληθυσμό ταχέως αναπτυσσόμενων κυττάρων |
Ποσοτική μέθοδος με αναπαραγώγιμα αποτελέσματα |
Αδυναμία σαφούς διάκρισης μεταξύ καλοήθων και κακοήθων κυττάρων |
|
Ηλεκτρονικό Μικροσκόπιο |
Ανάδειξη προϊόντων εκκρισης και υπερμικροσκοπικών δομών |
Λιγότερο υποκειμενική μέθοδος από την απλή μικροσκόπηση Μπορεί να αναδείξει την πρωτοπαθή εστία του νεοπλάσματος |
Ακριβή εξέταση Χρονοβόρος εξέταση
|
|
Δείκτες πολλαπλασιασμού |
PCNA (Μιβ-1), Ki-67 |
Δυνατότητα ανίχνευσης νεοπλασμάτων χαμηλής διαφοροποίησης |
Η επιλογή του δείγματος μπορεί να επηρεάσει τα αποτελέσματα |
|
Ογκογονίδια, αναδιατάξεις γονιδίων |
Ανίχνευση με PCR ή in situ υβριδισμό |
Ανίχνευση ειδικών γονιδιακών μεταβολών |
Πιθανή επιμόλυνση |
|
Ορμονικοί υποδοχείς |
Ανίχνευση με ανοσοφθορισμό ή ανοσοκυτταροχημεία |
Υψηλή προγνωστική αξία |
Εφαρμόζεται σε επιλεκτικούς τύπους νεοπλασμάτων |
